Πώς σχετίζεται η τριχόπτωση με τις ορμονικές διακυμάνσεις

Η τριχόπτωση αποτελεί ένα σύνηθες θέμα που απασχολεί τόσο άνδρες όσο και γυναίκες. Πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη και την πυκνότητα των μαλλιών, όμως συχνά αγνοείται ο ρόλος της ορμονικής ισορροπίας. Η κατανόηση του πώς οι διακυμάνσεις των ορμονών επιδρούν στον κύκλο ζωής της τρίχας μπορεί να βοηθήσει στον καλύτερο έλεγχο του φαινομένου και στην αποφυγή λανθασμένων αντιλήψεων σχετικά με τα αίτια της τριχόπτωσης.

Πώς λειτουργεί ο κύκλος ανάπτυξης των μαλλιών

Πριν εξεταστεί η επίδραση των ορμονών, είναι αναγκαία η εξοικείωση με τον φυσιολογικό κύκλο ανάπτυξης της τρίχας. Κάθε τρίχα στο κεφάλι μας διανύει τρεις βασικές φάσεις: την αναγενή (φάση ανάπτυξης), την καταγενή (μεταβατική φάση) και την τελογενή (φάση ηρεμίας). Συνήθως, το 85–90% των τριχών βρίσκονται στη φάση ανάπτυξης, ενώ το υπόλοιπο μέρος προετοιμάζεται να αποπέσει και να αντικατασταθεί από νέες τρίχες.

Ποιοι παράγοντες οδηγούν σε καθημερινή απώλεια μαλλιών;

Είναι φυσιολογικό να χάνονται καθημερινά από 50 έως 100 τρίχες. Αν όμως η απώλεια ξεπερνά κατά πολύ αυτό το εύρος, αυτό πιθανόν να υποδεικνύει διαταραχές ισορροπίας στο σώμα, συχνά ορμονικής φύσης.

Ορμονικές επιδράσεις στην τριχόπτωση και συσχετισμοί

Το ορμονικό ανισοζύγιο αποτελεί βασικό αίτιο σε πολλές περιπτώσεις τριχόπτωσης. Οι κυριότερες ορμόνες που επηρεάζουν άμεσα το φαινόμενο αυτό είναι τα οιστρογόνα, η τεστοστερόνη, οι θυρεοειδικές ορμόνες και η κορτιζόλη. Κάθε μία από αυτές συμμετέχει σε διαφορετικές λειτουργίες του οργανισμού και η μεταβολή των επιπέδων τους μπορεί να προκαλέσει διαφοροποιήσεις στο ρυθμό και το πρότυπο απώλειας τριχών.

Ανδρογόνα και επίδραση στη τριχοφυΐα

Η διυδροτεστοστερόνη, μεταβολίτης της τεστοστερόνης, ασκεί σημαντική επίδραση στους θύλακες των τριχών. Όταν τα επίπεδα της διυδροτεστοστερόνης αυξάνονται ή οι θύλακες γίνονται πιο ευαίσθητοι σε αυτήν, μπορεί να εμφανιστεί ανδρογενετική αλωπεκία, γνωστή και ως κληρονομική φαλάκρα. Το φαινόμενο αυτό συναντάται κυρίως στους άνδρες, αλλά δεν απουσιάζει και από τις γυναίκες, ιδιαίτερα ύστερα από την εμμηνόπαυση, όπου τα οιστρογόνα μειώνονται.

Γυναικείες ορμόνες και ισορροπία

Τα οιστρογόνα, οι κύριες γυναικείες ορμόνες, ενισχύουν συνήθως την ανάπτυξη των μαλλιών. Κατά την εγκυμοσύνη, όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων είναι αυξημένα, τα μαλλιά συχνά γίνονται πιο πλούσια και γερά. Αντίθετα, μετά τον τοκετό, η απότομη μείωση των οιστρογόνων προκαλεί συχνά έντονη τριχόπτωση, γνωστή ως τελογενής τριχόπτωση. Το ίδιο παρατηρείται και στην περίοδο της εμμηνόπαυσης, με δραστική αλλαγή της ορμονικής ισορροπίας.

Ορμόνες θυρεοειδούς: ένας συχνά αγνοημένος παράγοντας

Υπερθυρεοειδισμός και υποθυρεοειδισμός, δηλαδή υπερβολική ή ανεπαρκής παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών, μπορούν να προκαλέσουν διάχυτη τριχόπτωση σε όλο το τριχωτό της κεφαλής. Όταν διαταράσσεται η ισορροπία αυτών των ορμονών, επηρεάζεται ο κύκλος της τρίχας, οδηγώντας σε μεγαλύτερο αριθμό τριχών που εισέρχονται στη φάση ηρεμίας και, μετά από λίγους μήνες, σε εμφανή αραίωση των μαλλιών.

Κορτιζόλη και ψυχολογική πίεση

Το άγχος που διαρκεί αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα. Υπάρχει τεκμηρίωση ότι μακροχρόνια αυξημένη κορτιζόλη προάγει την τελογενή τριχόπτωση, αφού ο οργανισμός στρέφει την ενέργειά του στις βασικές λειτουργίες, καθιστώντας τη διατήρηση της τριχοφυΐας χαμηλότερης προτεραιότητας.

Ορμονικές αλλαγές σε διαφορετικές περιόδους της ζωής της γυναίκας και τριχόπτωση

Στη διάρκεια διαφόρων ηλικιακών φάσεων, το σώμα της γυναίκας υπόκειται σε ορμονικές διακυμάνσεις που μπορούν να επηρεάσουν την υγεία των μαλλιών.

• Εγκυμοσύνη: Η αυξημένη παρουσία οιστρογόνων συνήθως κάνει τα μαλλιά πιο πυκνά.
• Μετά τον τοκετό: Η απότομη μείωση των οιστρογόνων προκαλεί συχνά παροδική τριχόπτωση (τελογενής).
• Εμμηνόπαυση και προεμμηνόπαυση: Η μείωση των οιστρογόνων και η σχετική υπερίσχυση των ανδρογόνων οδηγεί σε αραίωση και λέπτυνση των μαλλιών.
• Ορμονική αντισύλληψη ή η διακοπή της: Ξαφνικές αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών δύνανται να διαταράξουν τον κύκλο της τρίχας.

Συχνές παρανοήσεις και τι πραγματικά ισχύει

Υπάρχει η άποψη ότι η τριχόπτωση οφείλεται αποκλειστικά σε κληρονομικότητα ή λανθασμένη φροντίδα. Ωστόσο, οι ορμονικές μεταβολές λόγω ηλικίας, στρες, νοσημάτων ή φαρμακευτικής αγωγής μπορούν να προκαλέσουν αναστρέψιμη ή παροδική απώλεια μαλλιών. Επίσης, κυκλοφορεί η παρανόηση πως η ορμονική τριχόπτωση είναι μη αναστρέψιμη. Στην πραγματικότητα, εφόσον εντοπιστεί η αιτία και προσαρμοστεί είτε η θεραπεία είτε ο τρόπος ζωής, είναι συχνά δυνατή η μείωση ή παύση της τριχόπτωσης.

Πώς αναγνωρίζεται η ορμονική τριχόπτωση;

Η απώλεια μαλλιών που οφείλεται σε διαταραχές ορμονών εμφανίζεται συνήθως ξαφνικά ή εξελίσσεται εντός μερικών εβδομάδων. Συχνά παρατηρούνται αυξημένες τρίχες στη βούρτσα, απώλεια κατά το λούσιμο ή ακόμη και ορατά σημεία αραίωσης στο κρανίο. Η τριχόπτωση που ακολουθεί τον τοκετό, παρουσιάζεται στην εμμηνόπαυση ή σχετίζεται με παθήσεις του θυρεοειδούς, αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα που υποδηλώνουν ορμονική συμμετοχή.

Πότε χρειάζεται να συμβουλευτείτε γιατρό;

Εάν η τριχόπτωση διατηρείται για παρατεταμένη περίοδο ή προκύπτουν επιπλέον ενδείξεις υγείας, όπως έντονη κόπωση, μεταβολές βάρους ή ανωμαλίες στον κύκλο περιόδου, η ιατρική αξιολόγηση είναι απαραίτητη. Ο ειδικός μπορεί να ζητήσει αιματολογικό έλεγχο για τα επίπεδα ορμονών, σιδήρου, βιταμίνης D και θυρεοειδικών παραμέτρων.

Τι μπορείτε να κάνετε μόνοι σας;

Η τριχόπτωση εξαιτίας ορμονικών διακυμάνσεων μπορεί να περιοριστεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής:

• Δώστε έμφαση στη ρύθμιση του ύπνου και στη μείωση του στρες.
• Εμπλουτίστε τη διατροφή με πρωτεΐνες, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και σίδηρο.
• Αποφύγετε αυστηρά διατροφικά προγράμματα με μεγάλη περικοπή θερμίδων.
• Απομακρυνθείτε από επιβλαβείς συνήθειες, όπως το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
• Συμβουλευτείτε γιατρό πριν ξεκινήσετε ή διακόψετε ορμονικά σκευάσματα.

Συμπέρασμα: ενημέρωση και πρόληψη για υγιή μαλλιά

Η τριχόπτωση συνδέεται στενά με διακυμάνσεις ορμονών, που σχετίζονται είτε με φυσιολογικές αλλαγές είτε με ιατρικές καταστάσεις ή άγχος. Η επίγνωση αυτού του συσχετισμού βοηθά στην ορθότερη αντιμετώπιση των μεταβολών στην εμφάνιση και διευκολύνει την έγκαιρη αναγνώριση των σημείων. Με αξιολόγηση της υγείας, τροποποίηση συνηθειών και συνεργασία με ειδικούς, σε πολλές περιπτώσεις τα μαλλιά μπορούν να γίνουν ξανά δυνατά και υγιή.