Πώς να διαχειριστείτε τον θυμό ενός αγαπημένου προσώπου που βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο της ζωής του

Όταν προσεγγίζουμε το θέμα του τέλους της ζωής, πολλοί άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με μια ακολουθία συναισθηματικών σταδίων. Ένας ευρέως αποδεκτός τρόπος κατανόησης των συναισθημάτων μπροστά στον θάνατο διαμορφώθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970. Βασικό σημείο αυτής της προσέγγισης είναι η αναγνώριση ότι υπάρχουν διάφορα διακριτά στάδια συναισθημάτων, τα οποία μπορεί να βιώνει κάποιος όταν μαθαίνει για μια σοβαρή διάγνωση ή απώλεια.

Κύρια στάδια διαχείρισης της απώλειας

Σε καταστάσεις όπου το τέλος της ζωής γίνεται αναπόφευκτο, τα άτομα συχνά περνούν από μια σειρά ψυχολογικών φάσεων, οι οποίες ωστόσο μπορεί να μην εμφανίζονται με συγκεκριμένη σειρά και να διαφέρουν μεταξύ των προσώπων. Συνήθως τα στάδια που συναντώνται είναι η άρνηση, ο θυμός, η διαπραγμάτευση, η θλίψη και η αποδοχή. Σε κάποιους ανθρώπους ορισμένα στάδια μπορεί να μην εμφανιστούν, ενώ άλλοι τα βιώνουν ταυτόχρονα ή με διαφορετική ακολουθία.

Πώς εκδηλώνεται ο θυμός κατά την απώλεια

Ο θυμός αποτελεί μια απολύτως φυσιολογική αντίδραση σε περίπτωση σημαντικής απώλειας ή σοβαρής ασθένειας. Η ανακοίνωση μιας βαριάς διάγνωσης συνήθως προκαλεί αίσθημα αβοηθησίας και αδικίας. Το άτομο μπορεί να νιώθει λύπη για τα κομμάτια της ζωής που χάνει, όπως οι σχέσεις, οι δραστηριότητες ή οι ελπίδες για το μέλλον. Ο θυμός συχνά στρέφεται προς την τύχη, κάποια ανώτερη δύναμη ή ακόμη και τους οικείους. Πηγάζει από την αδυναμία διαχείρισης της κατάστασης και μια εσωτερική αντίδραση σε αυτό που συμβαίνει.

Η εκδήλωση του θυμού στην καθημερινότητα

Καθώς πλησιάζει το τέλος της ζωής ή όταν κάποιος αντιμετωπίζει μια σοβαρή ασθένεια, ενδέχεται να κατηγορεί ιατρούς ή νοσηλευτικό προσωπικό, ή να νιώθει ότι οι κοντινοί του άνθρωποι δεν τον κατανοούν ή του φέρονται λανθασμένα. Μπορεί να διαπιστώσει ότι οι γύρω του φαίνεται να φροντίζουν λίγο ή δείχνουν πως έχουν ήδη αποδεχτεί την κατάσταση, ενώ ο ίδιος ακόμη βιώνει έντονα συναισθήματα. Αυτά τα παράπονα και οι μομφές εκφράζουν συχνά εσωτερική αναστάτωση και ψυχική ανησυχία.

Στήριξη σε άτομα που βιώνουν θυμό

Η διαχείριση του θυμού ενός αγαπημένου προσώπου μπορεί να είναι δύσκολη, όμως είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι αυτό το συναίσθημα πηγάζει από αβεβαιότητα και απώλεια. Εάν το άτομο εξεδηλώνει θυμό, ακόμη και προς τα κοντινά του πρόσωπα, δεν χρειάζεται να εκλαμβάνεται ως προσωπική επίθεση. Αντιθέτως, η ανοιχτότητα, η υπομονή και η αποδοχή των συναισθημάτων του είναι ουσιώδεις. Κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας έχει σημασία να ακούμε προσεκτικά, να προσπαθούμε να κατανοήσουμε το άτομο και να κάνουμε ένα διάλειμμα αν οι συναισθηματικές εκδηλώσεις υπερβαίνουν τα όρια.

• Η έντονη συναισθηματική αντίδραση συνήθως εκφράζει εσωτερικό πόνο και δεν στρέφεται αναγκαστικά στον συνομιλητή.
• Είναι σημαντικό να ακούμε χωρίς να κρίνουμε και να μην προσπαθούμε να διορθώσουμε τα συναισθήματα του άλλου.
• Δεν χρειάζεται να συμφωνούμε συνεχώς – αρκεί το άτομο να νιώθει ότι κάποιος είναι δίπλα του και δείχνει ενδιαφέρον.
• Οι συναισθηματικές εντάσεις τείνουν να μειώνονται με τον χρόνο – κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του ρυθμό προσαρμογής.
• Η φροντίδα προς τον ίδιο μας τον εαυτό προέχει, καθώς η συνύπαρξη με έναν άνθρωπο που θυμώνει μπορεί να είναι ψυχολογικά απαιτητική.

Ο καθένας αντιμετωπίζει την απώλεια και το αίσθημα του αναπόφευκτου με το δικό του τρόπο. Ο θυμός αποτελεί μόνο ένα από τα συναισθήματα που αναδύονται, όμως όταν γίνει αποδεκτός, διευκολύνεται και η κατανόηση των υπόλοιπων πτυχών της διαδικασίας. Προσφέροντας συμπαράσταση, διατηρώντας επαφή και δείχνοντας κατανόηση, παρέχουμε ουσιαστική στήριξη μπροστά στην προοπτική μιας απώλειας.