Ακράτεια ούρων και κοπράνων: τύποι, αιτίες και αντιμετώπιση

Η ακράτεια ούρων είναι μια κατάσταση κατά την οποία το άτομο αποβάλλει ούρα ακούσια. Το φαινόμενο αυτό επηρεάζει σημαντικό αριθμό ανθρώπων παγκοσμίως, με τον μεγαλύτερο επιπολασμό να καταγράφεται στις γυναίκες. Υπάρχουν διάφορα αίτια που οδηγούν σε ακράτεια ούρων, ενώ η θεραπεία εξαρτάται τόσο από τον τύπο της διαταραχής όσο και από τον υποκείμενο μηχανισμό που την προκαλεί.

Τι προκαλεί την ακράτεια ούρων

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι ακράτειας ούρων, καθένας με ξεχωριστά αίτια. Οι συχνότερες μορφές περιλαμβάνουν:

• Ακράτεια ούρων από προσπάθεια
• Ακράτεια επιτακτικού τύπου
• Ακράτεια υπερπλήρωσης
• Λειτουργική ακράτεια
• Αντανακλαστική ακράτεια
• Μικτή ακράτεια

Ακράτεια ούρων από προσπάθεια

Αυτή η μορφή σχετίζεται κυρίως με αδυναμία των μυών του πυελικού εδάφους. Συχνά παρατηρείται κατά την εγκυμοσύνη, μετά τον τοκετό ή κατά την εμμηνόπαυση. Η απώλεια ούρων συμβαίνει όταν αυξάνεται η πίεση στην κοιλιακή χώρα, όπως σε περιπτώσεις βήχα, γέλιου, φτερνίσματος ή σωματικής δραστηριότητας.

• Υπερβολικό σωματικό βάρος ή παχυσαρκία
• Νευρολογικές παθήσεις
• Κάκωση στον σφιγκτήρα της ουρήθρας
• Χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων
• Επεμβάσεις στον προστάτη

Ακράτεια επιτακτικού τύπου

Γνωστή και ως σύνδρομο υπερδραστήριας κύστης, χαρακτηρίζεται από έντονη και αιφνίδια ανάγκη για ούρηση, την οποία δύσκολα μπορεί κάποιος να συγκρατήσει. Το πρόβλημα σχετίζεται με διαταραχές είτε στην ουροδόχο κύστη είτε στα νεύρα που την ελέγχουν, συνήθως ως αποτέλεσμα της ηλικίας ή της εμμηνόπαυσης.

• Βλάβες στο νευρικό σύστημα, όπως παράλυση, σκλήρυνση κατά πλάκας, διαβήτης, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
• Κακώσεις στους μύες
• Φλεγμονή ή λιθίαση της ουροδόχου κύστης
• Εμμηνόπαυση
• Μεγαλύτερη ηλικία
• Ορισμένα φαρμακευτικά σκευάσματα

Ακράτεια υπερπλήρωσης

Η μορφή αυτή εκδηλώνεται όταν η ουροδόχος κύστη δεν αδειάζει πλήρως, με αποτέλεσμα η διαρροή ούρων να γίνεται σταδιακά και με δυσκολία. Αίτια για την κατάσταση αυτή είναι:

• Εξασθενημένοι μύες της ουροδόχου κύστης
• Βλάβες στο νευρικό σύστημα
• Εμπόδια στην αποχέτευση των ούρων, όπως υπερτροφία του προστάτη ή όγκοι
• Χρόνια δυσκοιλιότητα
• Λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων

Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η ακράτεια υπερπλήρωσης ελλοχεύει τον κίνδυνο λοιμώξεων ή άλλων επιπλοκών.

Λειτουργική ακράτεια ούρων

Σε αυτή την περίπτωση, το άτομο αδυνατεί να φτάσει εγκαίρως στην τουαλέτα λόγω άλλων προβλημάτων υγείας, όπως κινητικές δυσκολίες ή γνωστικές διαταραχές, μεταξύ των οποίων η άνοια ή η αρθρίτιδα.

Αντανακλαστική ακράτεια ούρων

Η συγκεκριμένη μορφή παρατηρείται όταν η επικοινωνία του εγκεφάλου με την ουροδόχο κύστη διακόπτεται λόγω σοβαρής νευρολογικής βλάβης από κατάγματα, τραύματα ή σκλήρυνση κατά πλάκας. Τότε το άτομο δεν αισθάνεται την ανάγκη ούρησης και παρατηρείται αιφνίδια διαρροή χωρίς προειδοποίηση.

Μικτή ακράτεια ούρων

Σε αυτή την κατηγορία συνυπάρχουν διάφοροι τύποι ακράτειας ταυτόχρονα. Στις γυναίκες, είναι αρκετά συχνό να εμφανίζεται συνδυασμός ακράτειας από προσπάθεια και επιτακτικού τύπου.

Τρόποι αντιμετώπισης της ακράτειας ούρων

Η επιλογή θεραπείας βασίζεται στο είδος της ακράτειας, το αίτιο και την ένταση των συμπτωμάτων. Συχνά αρκούν αλλαγές στον τρόπο ζωής και ειδικές ασκήσεις, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η φαρμακευτική ή ιατρική παρέμβαση.

Μέθοδοι διαχείρισης της ακράτειας από προσπάθεια

• Ασκήσεις πυελικού εδάφους (ασκήσεις Κέγκελ), οι οποίες ενισχύουν τους μύες που στηρίζουν την ουροδόχο κύστη και τα όργανα της πυέλου. Οι ασκήσεις περιλαμβάνουν σύσφιξη των μυών σαν να προσπαθούμε να διακόψουμε τη ροή των ούρων, διατηρώντας τη σύσφιξη για μερικά δευτερόλεπτα και στη συνέχεια χαλάρωση. Συνίσταται τακτική επανάληψη πολλών σετ ημερησίως.
• Επιθέματα και κολπικά υποθέματα, που προσφέρουν προσωρινή προστασία από διαρροές και ενισχύουν την περιοχή της πυέλου.
• Χρήση πεσσού, ιατρικής συσκευής που τοποθετείται εσωτερικά στον κόλπο για στήριξη της ουρήθρας και μείωση του κινδύνου διαρροής.
• Βιοανάδραση, μέθοδος παρακολούθησης της σωστής εκτέλεσης των ασκήσεων μέσω ειδικών συσκευών.
• Ήπια ηλεκτροδιέγερση, όπου εφαρμόζεται ασφαλές ηλεκτρικό ρεύμα για ενδυνάμωση των πυελικών μυών, με δυνατότητα εφαρμογής και στο σπίτι.
• Κολπική κρέμα οιστρογόνου, η οποία ενδέχεται να συντελέσει στη μείωση των συμπτωμάτων όταν σχετίζονται με την εμμηνόπαυση.
• Χειρουργική αποκατάσταση ή ενέσιμες θεραπείες, όπως η ανύψωση της ουρήθρας ή τοποθέτηση ταινίας στήριξης, σε σύνθετες περιπτώσεις.

Θεραπείες για την ακράτεια επιτακτικού τύπου

• Καθορισμένο πρόγραμμα ούρησης και εκπαίδευση ουροδόχου κύστης, με σταδιακή αύξηση του μεσοδιαστήματος μεταξύ των επισκέψεων στην τουαλέτα, ώστε η κύστη να συνηθίσει στη μεγαλύτερη συγκράτηση ούρων. Είναι σημαντική η παρακολούθηση των συνηθειών και η αντίστοιχη προσαρμογή.
• Ασκήσεις Κέγκελ, που συμβάλλουν στη μείωση της αίσθησης επιτακτικότητας.
• Φαρμακευτική αγωγή για χαλάρωση των μυών της ουροδόχου κύστης ή μείωση της ευαισθησίας της.
• Ηλεκτροδιέγερση νεύρων, που μπορεί να περιορίσει τα συμπτώματα της υπερδραστήριας κύστης.
• Κολπική κρέμα οιστρογόνου, εάν τα συμπτώματα συνδέονται με την εμμηνόπαυση.
• Επεμβάσεις για αύξηση της χωρητικότητας της κύστης, σε περιστατικά με έντονη συμπτωματολογία.

Διαχείριση της ακράτειας υπερπλήρωσης

• Ιατρικά επιθέματα για προστασία κατά των διαρροών.
• Φάρμακα ή χειρουργικές επεμβάσεις, όπως χρήση αλφα-αναστολέων ή τεχνικές για την αφαίρεση εμποδίων στη ροή των ούρων.
• Καθετηριασμός, που επιτρέπει την πλήρη εκκένωση της κύστης, με σχετική καθοδήγηση από επαγγελματία υγείας για χρήση του καθετήρα στο σπίτι.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αντιμετωπιστεί η βασική διαταραχή ή το εμπόδιο που προκαλεί την δυσκολία στην ούρηση.

Πότε πρέπει να απευθυνθείτε σε γιατρό

Παρόλο που η συζήτηση για το πρόβλημα της ακράτειας ούρων θεωρείται συχνά δύσκολη, η επικοινωνία με τον γιατρό βοηθά στη διάγνωση της αιτίας και την εφαρμογή αποτελεσματικής θεραπείας. Ο ειδικός θα συλλέξει πληροφορίες για το είδος, τη συχνότητα και τις περιστάσεις εμφάνισης των συμπτωμάτων. Όπου απαιτείται, ο ασθενής ενδέχεται να παραπεμφθεί για επιπρόσθετες εξετάσεις ή σε άλλον ειδικό. Η ειλικρινής επικοινωνία με τον γιατρό συμβάλλει στην καλύτερη διαχείριση του προβλήματος.

Τι είναι χρήσιμο να γνωρίζετε για την ακράτεια ούρων

Η ακράτεια ούρων αποτελεί ένα συχνό και συχνά διαχειρίσιμο ζήτημα. Η αντιμετώπιση εξατομικεύεται ανάλογα με τον τύπο της διαταραχής, την ένταση των συμπτωμάτων και τα χαρακτηριστικά του ασθενούς. Η συζήτηση με γιατρό θα βοηθήσει στην επιλογή της βέλτιστης θεραπευτικής προσέγγισης για κάθε περίπτωση.