Αλλεργία στη γύρη: τύποι, συμπτώματα, αιτίες, θεραπεία και άλλα

Εάν παρατηρείτε ότι σε ορισμένες εποχές του χρόνου αυξάνεται το φτέρνισμα, η ρινική συμφόρηση ή τα δάκρυα στα μάτια σας, ενδέχεται να έχετε ευαισθησία στη γύρη. Για τη διάγνωση μιας τέτοιας αλλεργίας είναι απαραίτητος ορισμένος εργαστηριακός έλεγχος. Ο γιατρός θα συλλέξει πληροφορίες σχετικά με τα συμπτώματα, τη διάρκειά τους, την εποχικότητά τους και πιθανές αιτίες.

Διάγνωση αλλεργίας στη γύρη

Για τη διάγνωση αλλεργίας στη γύρη συνήθως χρησιμοποιούνται δύο κύριες μέθοδοι: εξέταση αίματος και δερματικό τεστ νυγμού.

Κατά την εξέταση αίματος μετράται το επίπεδο της ανοσοσφαιρίνης Ε (IgE), μιας ειδικής πρωτεΐνης που παράγεται από το ανοσοποιητικό σύστημα σε επαφή με αλλεργιογόνα. Αυξημένες τιμές IgE συχνά υποδηλώνουν παρουσία αλλεργίας στη γύρη.

Άλλη διαγνωστική προσέγγιση αποτελεί το δερματικό τεστ νυγμού. Σε αυτή τη δοκιμή, μια μικρή ποσότητα εκχυλίσματος γύρης τοποθετείται στο δέρμα με λεπτή βελόνα. Έπειτα από μερικά λεπτά ελέγχεται αν εμφανιστεί ερυθρότητα, οίδημα ή κνησμός, ενδείξεις πιθανής αλλεργικής αντίδρασης.

Διαχείριση συμπτωμάτων: από τα φάρμακα μέχρι την καθημερινότητα

Τα συμπτώματα της αλλεργίας στη γύρη μπορούν να μετριαστούν με διάφορες μεθόδους. Κάθε άτομο μπορεί να ανταποκριθεί διαφορετικά στους συνδυασμούς, γι’ αυτό απαιτείται δοκιμή για να βρείτε ποιο είναι το καταλληλότερο για εσάς.

• Ρινικός καθαρισμός. Με ειδικό δοχείο ή μπουκάλι και χρήση διαλύματος φυσιολογικού ορού καθαρίζονται οι ρινικές κοιλότητες και αφαιρείται η συσσωρευμένη γύρη. Αυτό συμβάλλει στην ευκολότερη αναπνοή και μειώνει τον ερεθισμό του βλεννογόνου.
• Φαρμακευτική αγωγή. Συνήθως χορηγούνται αντιισταμινικά από το στόμα τα οποία περιορίζουν την ανοσολογική αντίδραση στα αλλεργιογόνα. Σε πιο έντονα συμπτώματα μπορούν να προστεθούν ρινικά σπρέι με αποσυμφορητικά ή κορτικοστεροειδή που μειώνουν το οίδημα του ρινικού βλεννογόνου. Υπάρχουν και φάρμακα με συνδυασμό δραστικών ουσιών. Η χρήση αποσυμφορητικών δεν πρέπει να υπερβαίνει τις πέντε συνεχόμενες ημέρες, για να προληφθεί εξάρτηση ή ανεπιθύμητες ενέργειες.
• Φάρμακα με ιατρική συνταγή. Σε περιπτώσεις όπου τα συνήθη σκευάσματα δεν επαρκούν, ο γιατρός μπορεί να προτείνει ισχυρότερα φάρμακα, που είτε δρουν σε άλλες οδούς της αλλεργικής αντίδρασης είτε απευθύνονται σε συγκεκριμένα είδη γύρης.
• Ανοσοθεραπεία έναντι αλλεργιογόνων. Όταν τα φάρμακα δεν έχουν αποτέλεσμα, ο ειδικός μπορεί να προτείνει ανοσοθεραπεία μέσω σταδιακά αυξανόμενων ενέσεων γύρης. Η διαδικασία αυτή βοηθά το σώμα να αναπτύξει ανοχή και μειώνει μακροπρόθεσμα την αντίδραση.

Πρόληψη – η βασική άμυνα

Επιχειρήστε να περιορίσετε όσο γίνεται την έκθεση στη γύρη, ειδικά κατά τις περιόδους που τα επίπεδά της στην ατμόσφαιρα είναι υψηλά. Ακολουθήστε τις παρακάτω καθημερινές πρακτικές για να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων:

• Ελέγχετε καθημερινά τις μετεωρολογικές προβλέψεις και τις αναφορές για συγκέντρωση γύρης. Αποφύγετε να παραμείνετε εκτός σπιτιού για μεγάλο χρονικό διάστημα σε ημέρες με υψηλή συγκέντρωση, που είναι συνήθως ζεστές, ξηρές και με αέρα. Αν είναι απαραίτητο, μεταθέστε εργασίες εξωτερικού χώρου.
• Διατηρήστε τα παράθυρα κλειστά στο σπίτι και στο αυτοκίνητο και χρησιμοποιείτε κλιματισμό με φίλτρα HEPA. Προτιμήστε το στέγνωμα των ρούχων σε ηλεκτρικό στεγνωτήριο και όχι σε εξωτερικό χώρο, ώστε να αποφύγετε την εναπόθεση γύρης στα υφάσματα.
• Μετά από παραμονή έξω, αλλάξτε ρούχα, κάντε ντους και λουστείτε, ιδιαίτερα πριν τον ύπνο, για να αποφύγετε τη μεταφορά γύρης στα κλινοσκεπάσματα.
• Αν έχετε κατοικίδια, αποθαρρύνετέ τα να εισέρχονται στο υπνοδωμάτιο, γιατί μπορούν να φέρουν γύρη με το τρίχωμά τους.
• Χρησιμοποιήστε γυαλιά ηλίου για να προστατεύσετε τα μάτια σας και καλύψτε το κεφάλι με καπέλο για να αποτρέψετε τη συγκέντρωση γύρης στα μαλλιά.
• Ξεκινήστε τη λήψη φαρμάκων πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα στις περιόδους υψηλής συγκέντρωσης γύρης, ώστε να περιοριστεί η πιθανότητα αιφνίδιας αλλεργικής αντίδρασης.

Διασταυρούμενη αλλεργία γύρης και τροφίμων

Άτομα με ευαισθησία στη γύρη ενδέχεται να αντιμετωπίσουν κνησμό ή πρήξιμο του στόματος όταν καταναλώσουν συγκεκριμένα φρούτα ή λαχανικά, μια κατάσταση που είναι γνωστή ως σύνδρομο στοματικής αλλεργίας. Αυτή η αντίδραση εμφανίζεται συχνότερα σε όσους έχουν αλλεργία στη γύρη σημύδας, αλλά μπορεί να συσχετιστεί και με άλλες φυτικές γυρεοφορίες, όπως αγρωστώδη ή ζιζάνια.

Το φαινόμενο οφείλεται στην ομοιότητα πρωτεϊνών ανάμεσα σε ορισμένα αλλεργιογόνα της γύρης και πρωτεΐνες τροφίμων. Το ανοσοποιητικό σύστημα συγχέει αυτές τις δομές· για παράδειγμα, οι πρωτεΐνες του μήλου μπορεί να αναγνωριστούν ως πρωτεΐνες γύρης, προκαλώντας άμεσο κνησμό ή οίδημα σε στόμα, χείλη, γλώσσα ή λαιμό. Συνήθως τα συμπτώματα εκδηλώνονται λίγο μετά το φαγητό, σπανιότερα μέσα σε μία ώρα ή αργότερα. Αν και η κορύφωση της γύρης συμβαίνει σε ορισμένες περιόδους, το σύνδρομο στοματικής αλλεργίας μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή, όμως η ένταση των συμπτωμάτων αυξάνεται συνήθως κατά την περίοδο που η γύρη είναι περισσότερη.

Η συγκεκριμένη αντίδραση σπάνια απειλεί τη ζωή, αλλά σε λίγες περιπτώσεις ενδέχεται να οδηγήσει σε σοβαρότερα προβλήματα όπως αναπνευστική δυσκολία ή έντονο οίδημα προσώπου.

Ποια τρόφιμα ευθύνονται για το σύνδρομο στοματικής αλλεργίας;

Τα φρούτα ή λαχανικά που ενδέχεται να προκαλέσουν συμπτώματα εξαρτώνται από το είδος της γύρης στην οποία έχει ευαισθησία κάποιος:

• Γύρη σημύδας: μήλα, βερίκοκα, κεράσια, ροδάκινα, αχλάδια, δαμάσκηνα, ακτινίδια, καρότα, σέλινο, μαϊντανός, φιστίκια, σόγια, αμύγδαλα, φουντούκια.
• Γύρη αγρωστωδών: ροδάκινα, καρπούζια, πορτοκάλια, ντομάτες, πατάτες.
• Γύρη ζιζανίων (αρτεμισίας): πιπεριές, μπρόκολα, λάχανα, κουνουπίδια, λαχανίδες, σκόρδο, κρεμμύδια, μαϊντανός, γλυκάνισος, κορίανδρος, κύμινο, μάραθος, μαύρο πιπέρι.
• Γύρη αμβροσίας: πεπόνια, μπανάνες, αγγούρια, κολοκυθάκια, πατάτες.

Ελάχιστοι άνθρωποι παρουσιάζουν αντιδράσεις σε όλα τα παραπάνω· στις περισσότερες περιπτώσεις η αντίδραση συνδέεται είτε με συγκεκριμένο φρούτο ή λαχανικό, είτε με την κατανάλωσή τους με τη φλούδα, όπως για παράδειγμα στο μήλο.

Το σύνδρομο στοματικής αλλεργίας παρατηρείται κυρίως με την κατανάλωση ωμών φρούτων και λαχανικών, καθώς το μαγείρεμα ή το ψήσιμο διασπά τις πρωτεΐνες, μειώνοντας έτσι τα συμπτώματα. Αν αντιμετωπίζετε ενόχληση, προτιμήστε τα μαγειρεμένα, τα κονσερβοποιημένα προϊόντα ή αφαιρέστε τη φλούδα.

Πότε απαιτείται αξιολόγηση από ειδικό;

• Παρουσιάζετε πολύ έντονα συμπτώματα, όπως οίδημα στο λαιμό ή δύσκολη αναπνοή
• Παρατηρείτε εντονότερη αντίδραση κάθε χρόνο
• Εμφανίζεται ευαισθησία μετά την κατανάλωση ξηρών καρπών
• Τα σημάδια αλλεργίας εμφανίζονται ακόμη και μετά από κατανάλωση μαγειρεμένου ή επεξεργασμένου φαγητού
• Παρατηρείται γενικευμένη αντίδραση του οργανισμού, με εξανθήματα, εμετούς ή δύσπνοια

Όσα είναι βασικό να γνωρίζετε

Η αλλεργία στη γύρη προκαλείται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει λανθασμένα τη γύρη ως επικίνδυνο παράγοντα. Από εκεί προκύπτουν συμπτώματα όπως ρινική συμφόρηση, καταρροή, δάκρυσμα ματιών ή αίσθημα κόπωσης. Εάν εντοπίζετε τα παραπάνω, καλό είναι να συζητήσετε τη διαχείριση των συμπτωμάτων με τον θεράποντα ιατρό σας – συνδυασμοί φαρμάκων, αλλαγές στον τρόπο ζωής και μέτρα πρόληψης, μπορούν να βελτιώσουν ουσιαστικά την καθημερινότητά σας ακόμα και στην περίοδο έξαρσης της γύρης.