Διάρροια ταξιδιωτών: Αιτίες, συμπτώματα και πρόληψη

Η διάρροια που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια ταξιδιού μπορεί να επηρεάσει αρνητικά ακόμη και τις πιο αξέχαστες διακοπές. Αυτού του είδους οι εντερικές λοιμώξεις προκαλούνται συνήθως από κατανάλωση τροφίμων ή νερού μολυσμένων με μικροοργανισμούς. Το φαινόμενο παρατηρείται συχνότερα κατά την επίσκεψη σε περιοχές όπου οι διατροφικές συνήθειες, το κλίμα ή τα πρότυπα υγιεινής διαφέρουν σημαντικά από όσα γνωρίζουμε.

Πώς μεταδίδεται η διάρροια των ταξιδιωτών

Το πρόβλημα της διάρροιας κατά τα ταξίδια προκαλείται κυρίως από διάφορα βακτήρια, τα οποία περιλαμβάνουν τα E. coli, σαλμονέλες, σιγκέλες και καμπυλοβακτήρια. Λιγότερο συχνά υπεύθυνοι είναι διάφοροι ιοί (όπως οι νοροϊοί, ροταϊοί, αστροϊοί) ή παρασιτικοί οργανισμοί. Πιο διαδεδομένο παράσιτο είναι το Giardia intestinalis, ωστόσο και άλλοι μικροοργανισμοί μπορεί να οδηγήσουν σε λοίμωξη.

Κύρια συμπτώματα

Οι πρώτες εκδηλώσεις συνήθως ξεκινούν απροσδόκητα. Τα συχνότερα συμπτώματα είναι:

• Έναρξη έντονης διάρροιας μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα
• Συχνή ανάγκη επίσκεψης στην τουαλέτα
• Αύξηση θερμοκρασίας σώματος
• Αίσθηση ναυτίας ή εμετοί
• Σπασμοί και φούσκωμα στην κοιλιά
• Αίσθημα γενικής αδυναμίας
• Σε σπανιότερες περιπτώσεις, παρουσιασία αίματος στα κόπρανα

Οι λοιμώξεις βακτηριακής ή ιογενούς προέλευσης συνήθως εκδηλώνονται εντός 6 έως 24 ωρών από τη μόλυνση. Τα συμπτώματα λόγω παρασίτων εμφανίζονται συνήθως μετά από 1 έως 3 εβδομάδες.

Διάρκεια της νόσου

Στις περισσότερες περιπτώσεις τα συμπτώματα της διάρροιας υποχωρούν μέσα σε μία έως δύο ημέρες, ενώ η πλήρης ανάρρωση επιτυγχάνεται μέσα σε μία εβδομάδα.

Τρόποι αντιμετώπισης της διάρροιας των ταξιδιωτών

Η ανάγκη για ειδική θεραπεία είναι σπάνια, καθώς η διαταραχή υποχωρεί συνήθως μόνη της. Παρόλα αυτά, μερικές οδηγίες μπορούν να συμβάλουν στην ταχύτερη βελτίωση:

• Ισορροπία υγρών: Προτεραιότητα δίνεται στην αναπλήρωση των χαμένων υγρών. Τα διαλύματα επανυδάτωσης που διατίθενται στα φαρμακεία ενδείκνυνται — ακολουθήστε τις οδηγίες χρήσης, αναμειγνύοντάς τα με βρασμένο ή εμφιαλωμένο νερό και καταναλώστε μικρές ποσότητες σταδιακά καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Εάν δεν έχετε διαθέσιμο προϊόν, μπορείτε να ετοιμάσετε ένα μείγμα διαλύοντας 3/4 κουταλάκι του γλυκού αλάτι και 2 κουταλιές της σούπας ζάχαρη σε 1 λίτρο καθαρού ή βρασμένου νερού.
• Αντιδιαρροϊκά φάρμακα: Σε ορισμένες περιπτώσεις, μη συνταγογραφούμενα σκευάσματα όπως η λοπεραμίδη μπορούν να βοηθήσουν επιβραδύνοντας τη λειτουργία του εντέρου. Ωστόσο, να αποφεύγονται εάν υπάρχει πυρετός ή αίμα στα κόπρανα και δεν ενδείκνυνται για μικρά παιδιά.
• Σκευάσματα βισμουθίου: Η χρήση προϊόντων που περιέχουν βισμουθικό υποσαλικυλικό πιθανόν να μειώσει τη διάρκεια του προβλήματος. Δεν πρέπει όμως να χορηγούνται σε παιδιά, εγκυμονούσες ή άτομα με υπερευαισθησία στο ακετυλοσαλικυλικό οξύ. Η χρήση τους καλό είναι να μην υπερβαίνει τις τρεις εβδομάδες.
• Αντιβιοτικά: Αν και γενικά δεν απαιτούνται, ο ιατρός μπορεί να συστήσει αντιβιοτική αγωγή σε περιπτώσεις έντονης συμπτωματολογίας.

Αντιμετώπιση της διάρροιας σε παιδιά

Είναι ουσιαστικό να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά καταναλώνουν επαρκή ποσότητα υγρών, όπως καθαρό νερό, φυσικούς χυμούς ή διαλύματα επανυδάτωσης. Παρασκευάσματα κατά της διάρροιας δεν δίνονται σε ανήλικους. Εάν το παιδί αδυνατεί να πιει υγρά, κάνει εμετούς, παρουσιάζει λήθαργο, υψηλό πυρετό ή αίμα στα κόπρανα, απαιτείται άμεση επικοινωνία με επαγγελματία υγείας.

Πότε είναι απαραίτητη η ιατρική φροντίδα

Είναι σημαντικό να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια εάν:

• Η απώλεια υγρών είναι σοβαρή, τα συμπτώματα δεν υποχωρούν ή διαπιστώνεται αίμα στα κόπρανα
• Παρατηρείται υψηλός πυρετός ή έντονα ρίγη
• Υπάρχει αδυναμία διατήρησης υγρών, με αποτέλεσμα αυξημένο κίνδυνο αφυδάτωσης

Μέτρα πρόληψης της διάρροιας των ταξιδιωτών

• Καταναλώνετε μόνο εμφιαλωμένα ποτά που δεν έχουν ανοιχτεί ή νερό που έχει υποστεί βρασμό ή καθαρισμό
• Αποφύγετε τη χρήση πάγου, εκτός αν είστε σίγουροι για την ποιότητα του νερού
• Χρησιμοποιείτε καθαρό νερό τόσο για το πλύσιμο των δοντιών όσο και για μπάνιο, αποφεύγοντας την κατάποση
• Προτιμάτε φρεσκομαγειρεμένα και καλά μαγειρεμένα ζεστά πιάτα
• Αποφεύγετε τα τρόφιμα από πλανόδιους πωλητές, το μπουφέ ή τα φαγητά που μένουν εκτός ψυγείου αρκετή ώρα
• Πλύνετε ή ξεφλουδίστε τα φρούτα και τα λαχανικά πριν τα καταναλώσετε
• Πλένετε σχολαστικά τα χέρια σας σε τακτά χρονικά διαστήματα

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από τη διάρροια των ταξιδιωτών

Η πιθανότητα εμφάνισης συμπτωμάτων δεν είναι ίδια για όλους τους ταξιδιώτες. Αυξημένο κίνδυνο διατρέχουν:

• Παιδιά και νεαρά άτομα, ενδεχομένως λόγω ανωριμότητας του ανοσοποιητικού ή μικρότερης προσοχής στους κανόνες υγιεινής
• Άτομα με εξασθενημένη άμυνα του οργανισμού εξαιτίας ασθενειών ή φαρμακευτικής αγωγής
• Άτομα με χρόνιες παθήσεις, όπως καρδιοπάθεια, ηπατοπάθεια, νεφροπάθεια, διαβήτη ή φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου
• Όσοι λαμβάνουν φάρμακα που μειώνουν ή αποκλείουν την οξύτητα του στομάχου, καθώς η οξύτητα δρα προστατευτικά έναντι των παθογόνων μικροοργανισμών και η απουσία της καθιστά τον οργανισμό ευάλωτο σε λοιμώξεις

Πώς να εξασφαλίσετε την ασφάλεια του νερού κατά το ταξίδι

Ο ασφαλέστερος τρόπος απολύμανσης του νερού είναι το βράσιμο. Αφήστε το νερό να κοχλάσει σε δυνατή φωτιά για τουλάχιστον ένα λεπτό ή για τρία λεπτά αν βρίσκεστε σε υψόμετρο. Αφήστε το να κρυώσει, αποφύγετε να προσθέσετε πάγο και τοποθετήστε το σε κλειστό δοχείο. Εάν το νερό είναι θολό, φιλτράρετε το πρώτα χρησιμοποιώντας καθαρό ύφασμα ή φίλτρο καφέ πριν το βράσιμο.

Αν το βράσιμο δεν είναι εφικτό, μπορούν να χρησιμοποιηθούν απολυμαντικά, όπως χλώριο ή ειδικά δισκία με ιώδιο ή διοξείδιο του χλωρίου. Όταν υπάρχουν πολλές προσμείξεις, το νερό πρέπει να φιλτράρεται πριν από την απολύμανση. Τα διαλύματα ιωδίου δεν ενδείκνυνται για εγκύους ή άτομα με θυρεοειδοπάθειες και η συνεχής χρήση τους πρέπει να περιορίζεται σε μερικές εβδομάδες. Ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες του κατασκευαστή.

Συνοπτική επισκόπηση

Κατά τα ταξίδια στο εξωτερικό, ιδιαίτερα σε μέρη με διαφορετικές συνθήκες διαβίωσης, αυξάνεται η πιθανότητα εντερικής μόλυνσης όπως η διάρροια των ταξιδιωτών. Η κυριότερη αιτία είναι η κατανάλωση τροφίμων ή νερού που περιέχουν παθογόνα μικρόβια. Τα περισσότερα περιστατικά υποχωρούν σε λίγες ημέρες χωρίς ιδιαίτερη θεραπεία, ωστόσο, αν τα συμπτώματα γίνουν πιο έντονα ή διαρκέσουν πολύ, ζητήστε τη συμβουλή γιατρού.