Φλεβικά έλκη κάτω άκρων: συμπτώματα, αιτίες και θεραπεία

Οι φλεβικές δερματικές ελκώδεις βλάβες είναι πληγές που εμφανίζονται συνήθως γύρω από τον αστράγαλο και παρουσιάζουν ιδιαίτερα αργή επούλωση στα κάτω άκρα. Οφείλονται κυρίως σε διαταραχές της φλεβικής κυκλοφορίας, όταν οι φλέβες αδυνατούν να επιστρέψουν το αίμα αποτελεσματικά στην καρδιά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η επανόρθωση της βλάβης να επιβραδύνεται και η επούλωση να διαρκεί εβδομάδες, μήνες ή ακόμη και χρόνια.

Πώς δημιουργούνται οι φλεβικές ελκώδεις βλάβες

Η κύρια αιτία εμφάνισης των φλεβικών ελκών είναι η ανεπαρκής λειτουργία των φλεβικών βαλβίδων. Οι βαλβίδες αυτές θα έπρεπε να εμποδίζουν την επιστροφή του αίματος προς τα κάτω, όμως όταν παρουσιάζουν δυσλειτουργία, το αίμα λιμνάζει στη γαστροκνημία, αυξάνεται η πίεση στο αγγειακό σύστημα και η ανθεκτικότητα του δέρματος μειώνεται. Η κατάσταση αυτή περιγράφεται και ως φλεβική στάση. Τις περισσότερες φορές, τα έλκη εμφανίζονται σε οστικές προεξοχές των κάτω άκρων, ιδιαίτερα κοντά στους αστραγάλους. Ακόμη και μια μικρή εκδορά ή γρατζουνιά στην περιοχή αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνια, μη επουλούμενη πληγή.

Ποιοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο

Οι φλεβικές ελκώδεις αλλοιώσεις απαντώνται συχνότερα σε ηλικιωμένους, με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες. Εμφανίζονται επίσης πιο εύκολα σε άτομα με ιστορικό τραυματισμών στα πόδια, χρόνια φλεβικά νοσήματα, παχυσαρκία ή κιρσούς. Επιβαρυντικοί παράγοντες αποτελούν και οι επιβλαβείς συνήθειες όπως το κάπνισμα. Εάν κάποιος έχει παρουσιάσει θρόμβωση ή φλεβίτιδα στο παρελθόν, αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης των φλεβικών ελκών.

• Προηγούμενοι τραυματισμοί στα κάτω άκρα
• Κιρσοί
• Κάπνισμα
• Υπερβάλλον σωματικό βάρος
• Χρόνιες κυκλοφορικές διαταραχές, όπως προηγούμενοι θρόμβοι ή φλεβική φλεγμονή

Πώς αναγνωρίζεται ένα φλεβικό έλκος

Ένα τέτοιο έλκος μπορεί να συνοδεύεται από πόνο, φαγούρα, αίσθημα καύσου ή οίδημα. Οι γύρω ιστοί συχνά παρουσιάζουν ξηρότητα ή εμφανίζουν μελαγχρωματικές κηλίδες. Υπάρχει πιθανότητα άσχημης οσμής ή εκροής κιτρινωπού ή πράσινου υγρού από την πληγή. Σε περίπτωση επιμόλυνσης, το έλκος ερυθραίνει, διογκώνεται, ενδέχεται να αυξηθεί η θερμοκρασία του σώματος και ο πόνος να επιτείνεται.

• Ξηρό ή αποφολιδωμένο δέρμα
• Καφετίς χρώση του δέρματος γύρω από την πληγή
• Η πληγή εκκρίνει υγρό ή παρουσιάζει δυσοσμία
• Ερυθρότητα, οίδημα, πυρετός ή πυώδεις εκκρίσεις (σε περίπτωση λοίμωξης)

Διαγνωστική διαδικασία

Όταν παρατηρηθεί πληγή στα πόδια που δεν επουλώνεται μέσα στο αναμενόμενο διάστημα, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε έγκαιρα σε γιατρό. Ο κλινικός, κατόπιν εξέτασης του τραύματος και του περιβάλλοντος δέρματος, μπορεί να διαπιστώσει εάν πρόκειται για φλεβικό έλκος. Ελέγχεται επίσης η πιθανή ύπαρξη άλλων χρόνιων νοσημάτων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης ή η αθηροσκλήρωση. Αν χρειαστεί, διενεργούνται επιπλέον εξετάσεις, όπως απεικονίσεις ή εκτίμηση της αγγειακής κατάστασης, ώστε να εκτιμηθούν λεπτομερώς οι φλέβες και να ανιχνευθούν τυχόν επικίνδυνες αλλοιώσεις.

Σε περιπτώσεις που το έλκος επιπλακεί από λοίμωξη ή εμφανίσει άλλες ανησυχητικές αλλαγές, ενδέχεται να απαιτηθεί περαιτέρω διαγνωστικός έλεγχος. Σε κάποιους ασθενείς μπορεί να αναπτυχθούν φλεγμονές σε βάθος στο δέρμα ή στους υποκείμενους ιστούς.

Μέθοδοι θεραπείας φλεβικών ελκών

Η βασικότερη θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει τη χρήση ειδικών ελαστικών επιδέσμων ή καλτσών συμπίεσης. Αυτές οι μέθοδοι ενισχύουν τη φλεβική κυκλοφορία, μειώνουν το οίδημα στους ιστούς και διευκολύνουν την επούλωση της πληγής. Συχνά, συνιστάται επίσης τακτική ανάρροπη θέση των ποδιών για περίπου μισή ώρα τρεις με τέσσερις φορές ημερησίως, με σκοπό τη μείωση του οιδήματος και τη διευκόλυνση της κυκλοφορίας.

Σε περίπτωση επιμόλυνσης με βακτήρια, μπορεί να χορηγηθούν αντιβιοτικά. Η περιποίηση της πληγής γίνεται με υγρά επιθέματα που υποστηρίζουν τη διαδικασία επούλωσης. Εάν η συμπιεστική αγωγή αποβεί αναποτελεσματική ή υπάρχουν σοβαρότερες διαταραχές στη φλεβική κυκλοφορία, ορισμένες φορές συστήνεται χειρουργική παρέμβαση για τη βελτίωση της αιμάτωσης.

Σε γενικές γραμμές, τα περισσότερα φλεβικά έλκη επουλώνονται εντός λίγων μηνών, αν και σε κάποιες περιπτώσεις η διαδικασία διαρκεί περισσότερο ή παραμένει ατελής.

Προληπτικά μέτρα για φλεβικά έλκη

Η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών στη καθημερινότητα μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη των φλεβικών ελκών. Απαραίτητοι είναι ο έλεγχος του σωματικού βάρους, η διακοπή του καπνίσματος και η τακτική σωματική άσκηση. Εξίσου σημαντικό ρόλο παίζουν οι ελαστικές κάλτσες συμπίεσης, η συχνή ανάρροπη θέση των ποδιών και ο περιορισμός της κατανάλωσης αλατιού. Παράλληλα, πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες για τη διαχείριση χρόνιων νοσημάτων, όπως η αρτηριακή υπέρταση ή ο σακχαρώδης διαβήτης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χρήση φαρμάκων κατά της δημιουργίας θρόμβων, όπως η ασπιρίνη, μπορεί να προταθεί από τον γιατρό.

• Διακοπή καπνίσματος
• Μείωση πρόσληψης αλατιού
• Καλή ρύθμιση χρόνιων παθήσεων
• Διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους
• Συστηματική φυσική δραστηριότητα
• Χρήση καλτσών συμπίεσης
• Συχνή ανάρροπη θέση των κάτω άκρων

Η φροντίδα της φλεβικής κυκλοφορίας, η υιοθέτηση ισορροπημένης καθημερινότητας και η έγκαιρη αναζήτηση ιατρικής φροντίδας αποτελούν καθοριστικά βήματα για τη μείωση του κινδύνου φλεβικών ελκών ή την επιτάχυνση της αποκατάστασής τους.