Γιατί δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε μετά από ένα άσχημο νέο

Μια ξαφνική ή δυσάρεστη είδηση μπορεί να προκαλέσει όχι μόνο έντονη συναισθηματική φόρτιση, αλλά και να επηρεάσει το σώμα μας φυσικά. Πολλοί άνθρωποι νιώθουν δυσκολία στην αναπνοή, αίσθημα ότι δεν τους φτάνει ο αέρας, αδυναμία για βαθιά εισπνοή και αυξανόμενο άγχος ή δυσφορία. Αν και τα πνευμόνια είναι υγιή και το περιβάλλον δεν παρουσιάζει πρόβλημα, αυτή η αντίδραση φαίνεται παράξενη. Γιατί ορισμένα άτομα δυσκολεύονται στην αναπνοή μετά από άσχημα νέα; Ας δούμε πώς ο οργανισμός ανταποκρίνεται στο στρες και ποιες πρακτικές βοηθούν στην επαναφορά της φυσιολογικής αναπνοής.

Πώς επιδρά το στρες στην αναπνοή;

Το αναπνευστικό σύστημα του ανθρώπου ανταποκρίνεται έντονα σε ερεθίσματα συναισθηματικής φύσης. Όταν ακούμε κάτι δυσάρεστο ή σοκαριστικό δεν νιώθουμε μόνο άγχος, αλλά ενεργοποιούνται άμεσα συγκεκριμένες βιολογικές διεργασίες. Ο κυρίαρχος παράγοντας είναι η αντίδραση του οργανισμού μας στο στρες, γνωστή και ως μηχανισμός «μάχης ή φυγής».

Μηχανισμός μάχης ή φυγής

Όταν μαθαίνουμε μια ανεπιθύμητη είδηση, το συναισθηματικό μας κέντρο (το μεταιχμιακό σύστημα) αποστέλλει σήμα στον υποθάλαμο, ο οποίος με τη σειρά του ενεργοποιεί τα επινεφρίδια. Αυτοί οι αδένες απελευθερώνουν ορμόνες του στρες, όπως κορτιζόλη και αδρεναλίνη. Η παρουσία αυτών των ορμονών στο αίμα αυξάνει τους καρδιακούς παλμούς και μεταβάλει τον ρυθμό της αναπνοής μας σε πιο έντονο και επιφανειακό. Αυτή η αντίδραση ως διαίσθηση, προετοιμάζει το σώμα μας άμεσα για δράση.

Πλέον, τέτοιου είδους στρες δεν προκύπτει από φυσικό κίνδυνο, αλλά από συναισθηματικούς παράγοντες. Παρόλα αυτά, το σώμα αντιδρά με τον ίδιο τρόπο, σα να είναι έτοιμο να δράσει ή να αποφύγει κάτι. Έτσι, η αναπνοή γίνεται γρήγορη και επιφανειακή, καθώς το σώμα μπαίνει σε ετοιμότητα.

Γιατί δημιουργείται αίσθηση έλλειψης αέρα;

Η επιτάχυνση και η ρηχότητα στην αναπνοή (υπεραερισμός) διαταράσσει την ισορροπία μεταξύ οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα. Εν αγνοία τους, πολλοί υπό συνθήκες άγχους ή φόβου αρχίζουν να αναπνέουν συχνότερα και βαθύτερα από το κανονικό. Αυτό έχει ως συνέπεια τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα στον οργανισμό.

Με τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα, ο εγκέφαλος στέλνει σήμα επιβράδυνσης της αναπνοής, που μερικές φορές οδηγεί ακόμη και σε στιγμιαία διακοπή της αναπνοής. Έτσι, προκύπτει το αίσθημα της ανεπαρκούς αναπνοής ή της έλλειψης αέρα. Για κάποιους, η εμπειρία θυμίζει συμπτώματα άσθματος ή έντονης δύσπνοιας, τα οποία ενισχύουν το άγχος και δημιουργούν ένα φαύλο κύκλο.

Συναισθηματική επιρροή στην αναπνοή

Ο ρόλος των συναισθημάτων και των σκέψεων

Οι ψυχικές μας αντιδράσεις επηρεάζουν σημαντικά τη διαδικασία της αναπνοής. Συναισθήματα, όπως λύπη, φόβος, θυμός ή ακόμα και ξαφνικά νέα, μπορούν να μεταβάλουν τόσο τον ρυθμό όσο και το βάθος της αναπνοής μας. Όταν το στρες παραμένει αυξημένο για μεγάλα διαστήματα, οι αναπνευστικοί μύες (όπως το διάφραγμα και οι μεσοπλεύριοι μύες) τείνουν να σφίγγονται, κάνοντας την αναπνοή ακανόνιστη και ασυντόνιστη.

Επιπλέον, υπό έντονο ψυχικό στρες, παρατηρείται συχνά είτε μείωση είτε επιτάχυνση του καρδιακού παλμού, ζάλη, κούραση και, σε βάθος χρόνου, αυξημένη μυϊκή δυσκαμψία, αίσθημα πίεσης στο στήθος ή ακόμη και «κόμπο στον λαιμό».

Φυσιολογικές αιτίες: τι αποκαλύπτει η επιστήμη;

Η δυσκολία στην αναπνοή μετά από αρνητικές ειδήσεις αποτελεί φυσιολογική, συνήθως προσωρινή αντίδραση. Στους περισσότερους, ο ρυθμός της αναπνοής ομαλοποιείται μετά από λίγα λεπτά ή ώρες. Αυτό δεν σχετίζεται με έλλειψη οξυγόνου ή προβλήματα στον τρόπο ζωής, αλλά με την αντίδραση του οργανισμού στο άγχος. Επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι περίπου το 30% των ανθρώπων βιώνουν περιστασιακή δύσπνοια κατά τη διάρκεια έντονου ψυχολογικού στρες.

Δεν υπάρχει μοναδική απάντηση

Τα εμφανή και φυσιολογικά συμπτώματα που εκδηλώνονται ως αντίδραση στο στρες διαφέρουν για κάθε άτομο. Είναι πιθανό κάποιοι να δυσκολευτούν στην αναπνοή αμέσως, ενώ σε άλλους το σύμπτωμα εμφανίζεται αργότερα. Παράγοντες όπως η προϋπάρχουσα ψυχολογική κατάσταση, η ευαισθησία στο άγχος ή η ύπαρξη αναπνευστικών νοσημάτων και αλλεργιών παίζουν σημαντικό ρόλο.

Πώς να βοηθήσετε τον εαυτό σας όταν το στρες προκαλεί αναπνευστική δυσκολία

Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι όταν η δυσχέρεια στην αναπνοή προέρχεται από ψυχολογικούς λόγους, συνήθως υποχωρεί γρήγορα. Υπάρχουν ορισμένες βασικές πρακτικές που μπορούν να συμβάλλουν στην επαναφορά της κανονικότητας.

• Συνειδητή αναπνοή: Αφιερώστε χρόνο ώστε να παρατηρήσετε τη διαδικασία της αναπνοής. Εισπνεύστε αργά από τη μύτη με μέτρημα έως το τέσσερα, κρατήστε την αναπνοή για λίγα δευτερόλεπτα και εκπνεύστε από το στόμα αργά, μετρώντας μέχρι το έξι ή το οκτώ. Επαναλάβετε τη διαδικασία αρκετές φορές, μέχρι να ομαλοποιηθεί ο ρυθμός της αναπνοής σας.
• Σωματική δραστηριότητα: Μια σύντομη βόλτα ή ήπια άσκηση μπορεί να μειώσει την ένταση και να επαναφέρει τον φυσιολογικό ρυθμό αναπνοής.
• Αλλαγή περιβάλλοντος: Αν μπορείτε, βγείτε σε εξωτερικό χώρο ή καθίστε κοντά σε παράθυρο με καθαρό αέρα. Ο φρέσκος αέρας βοηθά στην πρόσληψη επιπλέον οξυγόνου και συμβάλλει στην ομαλοποίηση της αναπνοής.
• Στήριξη από το περιβάλλον: Μιλήστε σε κάποιον δικό σας για όσα νιώθετε. Η συζήτηση συχνά ανακουφίζει το στρες.
• Τεχνικές χαλάρωσης: Δοκιμάστε μεθόδους χαλάρωσης μυών ή διαλογισμό, ιδιαίτερα αν νιώθετε ένταση στο σώμα ή «κόμπο» στον λαιμό.

Κοινές παρανοήσεις σχετικά με την αναπνευστική δυσκολία και το στρες

Επικρατεί συχνά η άποψη ότι η ξαφνική δυσκολία στην αναπνοή συνδέεται πάντα με νόσους του αναπνευστικού συστήματος, άσθμα ή προβλήματα της καρδιάς. Όμως στις περισσότερες περιπτώσεις το αίτιο είναι ψυχολογικό, όχι σωματικό. Αν, παρόλα αυτά, το αίσθημα δύσπνοιας επαναλαμβάνεται χωρίς εμφανή λόγο ή συνοδεύεται από ανησυχητικά συμπτώματα όπως πόνο στο στήθος, λιποθυμία ή πολύ παρατεταμένη δυσκολία στην αναπνοή, απαιτείται άμεση επικοινωνία με γιατρό.

Επιπρόσθετα, η συχνή επιφανειακή αναπνοή παρατείνει και επιδεινώνει το πρόβλημα, γι’ αυτό οι τεχνικές συνειδητής αναπνοής είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές για τη μείωση του άγχους και την επαναφορά της ηρεμίας.

Πότε πρέπει να απευθυνθείτε στον γιατρό;

Αν η δυσκολία στην αναπνοή ξεκίνησε μετά από μια δυσάρεστη είδηση αλλά υποχωρεί σύντομα, συνήθως δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Όταν όμως τα συμπτώματα παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, συνοδεύονται από αίσθημα πίεσης στο στήθος, έντονο καρδιακό παλμό, πόνο ή λιποθυμικά επεισόδια, είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε ειδικό. Η αναπνευστική δυσχέρεια μπορεί να σχετίζεται και με άλλες υποκείμενες παθήσεις, ιδιαίτερα αν υπάρχουν χρόνιες ασθένειες ή αδυναμία του οργανισμού.

Συμπέρασμα

Το άγχος, το σοκ ή τα έντονα συναισθήματα που ακολουθούν μια δυσάρεστη είδηση δεν εκδηλώνονται μόνο ψυχολογικά, αλλά και σωματικά. Η αναπνευστική δυσκολία που προκαλείται συχνά αποτελεί μια προσωρινή απόκριση του οργανισμού στον οξύ στρες και συνήθως ξεπερνιέται αυτόματα. Με συνειδητές τεχνικές αναπνοής, ξεκούραση και στήριξη από το περιβάλλον, το σώμα μπορεί να αναρρώσει πιο γρήγορα. Ωστόσο, η επίμονη δυσκολία στην αναπνοή απαιτεί ιατρική εκτίμηση. Η φροντίδα στην αναπνοή και στην υγεία γενικότερα είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της σωματικής και συναισθηματικής ισορροπίας.