Γιατί μερικές φορές νιώθετε «καρφίτσες και βελόνες» στις παλάμες χωρίς εμφανή λόγο;

Έχετε ποτέ νιώσει μια αίσθηση σαν τσιμπήματα βελόνας στα δάχτυλα ή στην παλάμη σας χωρίς να υπάρχει εμφανής λόγος; Αυτή η ασυνήθιστη αίσθηση, που συχνά εμφανίζεται για λίγο και συνοδεύεται από μούδιασμα, είναι γνωστή στην ιατρική ως παραισθησία και είναι κάτι που έχει βιώσει το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Κάποιες φορές υπάρχει σαφής σωματική αιτία, ενώ άλλες φορές τα συμπτώματα προκύπτουν χωρίς εμφανή αφορμή. Ποια είναι η εξήγηση αυτής της κατάστασης και τι προσπαθεί να μας πει ο οργανισμός μας;

Τι σημαίνει η αίσθηση «βελονών» στις παλάμες;

Το μούδιασμα, το μυρμήγκιασμα και η αίσθηση «βελονών» περιγράφουν μια εμπειρία όπου το δέρμα φαίνεται να έχει χάσει την αίσθηση, να εμφανίζει ελαφρύ πόνο ή φαγούρα. Αυτές οι αισθήσεις προκαλούνται κυρίως από ερεθισμό ή διαταραχή στη λειτουργία των νεύρων. Συχνά παρουσιάζονται στα χέρια, με ιδιαίτερη έμφαση στις παλάμες και τα δάχτυλα, αν και μπορούν να εμφανιστούν και στα πόδια ή στο πρόσωπο.

Πώς λειτουργούν τα νεύρα στη μετάδοση σημάτων;

Το ανθρώπινο νευρικό σύστημα λειτουργεί σαν ένα περίπλοκο δίκτυο καλωδίων: οι αισθητηριακοί υποδοχείς στο δέρμα εντοπίζουν πίεση, θερμοκρασία ή πόνο και μεταδίδουν αυτές τις πληροφορίες μέσω των περιφερικών νεύρων στον εγκέφαλο. Όταν διακόπτεται η ροή των σημάτων ή τα νεύρα πιέζονται, οι πληροφορίες φτάνουν παραμορφωμένες. Έτσι μπορεί να εμφανιστεί αυτό το αίσθημα μυρμηγκιάσματος ή τσιμπήματος.

Ποιες είναι οι βασικές αιτίες εμφάνισης;

• Πίεση ή παροδικό σφίξιμο των νεύρων – Η πιο συχνή αιτία αίσθησης «βελονών» οφείλεται στην πίεση κάποιου νεύρου σε συγκεκριμένο σημείο. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν το χέρι μένει πολύ ώρα στην ίδια θέση, κατά τη διάρκεια του ύπνου ή όταν τοποθετούμε βάρος στον καρπό ενώ χρησιμοποιούμε υπολογιστή.
• Κακή κυκλοφορία του αίματος – Όταν η αιμάτωση των ιστών του χεριού μειώνεται, τα νεύρα μπορεί να μην λειτουργούν σωστά για κάποιο διάστημα, με αποτέλεσμα το αίσθημα μυρμηγκιάσματος.
• Άγχος ή στρες – Η έντονη ψυχολογική πίεση είναι δυνατόν να προκαλέσει ταχυκαρδία και στένωση των αγγείων, δημιουργώντας συχνότερα επεισόδια παραισθησίας σε ορισμένα σημεία του σώματος.
• Έλλειψη βιταμινών και ανόργανων συστατικών – Η ανεπάρκεια μαγνησίου, ασβεστίου ή βιταμινών του συμπλέγματος Β μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία των νεύρων.

Παροδικές και μόνιμες αιτίες

Όταν η αίσθηση «βελονών» είναι προσωρινή, συνδέεται συνήθως με παροδικό ερεθισμό των νεύρων. Εάν όμως το σύμπτωμα συμβαίνει συχνά ή επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα, ίσως υπάρχει βαθύτερη αιτία. Καταστάσεις όπως το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, οι νευροπάθειες ή ο σακχαρώδης διαβήτης μπορούν να εκδηλωθούν με συνεχή μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στα χέρια.

Γιατί νιώθουμε «βελόνες» χωρίς προφανή λόγο;

Πολλοί περιγράφουν την αίσθηση «βελονών» ενώ δεν έχουν ασκήσει πίεση στα χέρια τους ούτε έχουν κάνει επαναλαμβανόμενες κινήσεις. Ιατρικά, αυτό μπορεί να σχετίζεται με διάφορους παράγοντες:

• Αλλαγές στη μικροκυκλοφορία. Ακόμα και μικρές διακυμάνσεις στην κυκλοφορία του αίματος, όπως απότομη μεταβολή θερμοκρασίας ή έντονη συγκίνηση, επηρεάζουν την ευαισθησία των νεύρων στα χέρια.
• Παροδικός ερεθισμός των νεύρων. Μικρή, πρόσκαιρη πίεση σε κάποιο νεύρο, ακόμα κι αν δεν γίνεται άμεσα αντιληπτή, μπορεί να προκαλέσει μυρμήγκιασμα που εμφανίζεται αργότερα.
• Υποκρυπτόμενα προβλήματα σε νεύρα, σπονδυλική στήλη ή αγγεία. Ορισμένες μακροπρόθεσμες μεταβολές ή πρώιμα στάδια νόσων, όπως νευρολογικές ή αγγειακές διαταραχές, μερικές φορές εκδηλώνονται μόνο με περιστασιακή παραισθησία.

Επιστημονική εξήγηση για την παραισθησία

Έρευνες καταδεικνύουν ότι η παροδική παραισθησία προκαλείται κυρίως από μηχανική πίεση στα νεύρα, ενώ η χρόνια οφείλεται σε δομικές βλάβες των νεύρων ή σε συστηματικά νοσήματα. Αν και τα σύντομα επεισόδια μυρμηγκιάσματος σπάνια ελλοχεύουν κινδύνους, όταν τα συμπτώματα διαρκούν ή επανεμφανίζονται συχνά, δεν πρέπει να αγνοούνται. Επιστημονικά δεδομένα επιβεβαιώνουν επίσης ότι ακόμη και υγιή άτομα μπορεί να εμφανίσουν παροδικά νευρολογικά συμπτώματα έπειτα από σωματική καταπόνηση, κούραση, μακροχρόνια επαναλαμβανόμενη δραστηριότητα ή ακόμη και έντονη ψυχική φόρτιση.

Μύθοι γύρω από την αίσθηση «βελονών»

• Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να επιβεβαιώνουν ότι η αίσθηση «βελονών» σχετίζεται απαραίτητα με εγκεφαλικό επεισόδιο ή σοβαρή νευρική βλάβη. Στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων, το φαινόμενο είναι ακίνδυνο.
• Αντίθετα με τη διαδεδομένη πεποίθηση, το σύμπτωμα δεν αφορά αποκλειστικά ηλικιωμένους. Μπορεί να εμφανιστεί τόσο σε νέους όσο και σε μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους.
• Η εκδήλωση της αίσθησης δεν απαιτεί να έχουμε αποκοιμηθεί επάνω στο χέρι ή να έχουμε ασκήσει πίεση. Αρκεί ακόμα και μια μικρή μεταβολή στην ροή του αίματος ή στη μετάδοση των νευρικών σημάτων.

Πότε χρειάζεται ιατρική αξιολόγηση;

Το σporadικό και παροδικό μυρμήγκιασμα στις παλάμες συνήθως δεν αποτελεί λόγο ανησυχίας. Όμως, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, η επίσκεψη σε γιατρό είναι απαραίτητη:

• Αν η αίσθηση διαρκεί περισσότερες από λίγες ώρες, εμφανίζεται συχνά ή δεν υπάρχει σαφής αιτία.
• Αν εκδηλωθεί αδυναμία, δυσκολία στην κίνηση των χεριών ή αδυναμία να εκτελεστούν λεπτές κινήσεις.
• Αν το σύμπτωμα εμφανίζεται ταυτόχρονα και στα δύο χέρια και προοδευτικά επιδεινώνεται.
• Όταν οφείλεται σε πόνο, πρήξιμο, πονοκέφαλο ή άλλα ανησυχητικά συνοδά συμπτώματα.

Πώς μπορούμε να μειώσουμε ή να αποτρέψουμε τα συμπτώματα;

Χρήσιμες οδηγίες

• Κινηθείτε και τεντώστε τα χέρια σας, ιδίως εάν βρισκόσασταν πολλή ώρα σε ίδια θέση.
• Αποφύγετε παρατεταμένη πίεση στον καρπό ή στο αντιβράχιο και προτιμήστε εργονομικά εργαλεία κατά τη δουλειά.
• Δώστε προσοχή στη διατροφή σας ώστε να λαμβάνετε επαρκή ποσότητα βιταμινών της ομάδας Β, μαγνησίου και ασβεστίου.
• Διαχειριστείτε το άγχος και φροντίστε να έχετε ποιοτικό ύπνο.
• Σε περίπτωση υποψίας χρόνιας πάθησης, η ιατρική συμβουλή είναι απαραίτητη.

Συμπέρασμα: πότε υπάρχει λόγος ανησυχίας και πότε όχι;

Η αίσθηση «βελονών» στην παλάμη μπορεί να είναι ασυνήθιστη ή να προκαλεί ανησυχία, ωστόσο στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για συνηθισμένο και πρόσκαιρο φαινόμενο. Μικρή πίεση στο νεύρο, μεταβολές στην αιμάτωση ή ψυχική φόρτιση αρκούν συνήθως για να προκαλέσουν το σύμπτωμα. Όμως όταν το μυρμήγκιασμα είναι παρατεταμένο ή εμφανίζεται συχνά, μπορεί να αποτελεί ένδειξη βαθύτερου προβλήματος σε νεύρα ή αγγεία – οπότε η επίσκεψη στον γιατρό είναι επιβεβλημένη. Με τη φροντίδα της εργονομίας, της διατροφής, της ψυχικής υγείας και του εργασιακού περιβάλλοντος μπορούμε να μειώσουμε όχι μόνο τον κίνδυνο της παραισθησίας, αλλά και άλλων διαταραχών της υγείας.