Γιατί συχνά αισθανόμαστε κάψιμο στα χέρια ή τα πόδια

Έχετε ποτέ νιώσει έντονο μούδιασμα, αίσθηση ζέστης ή κάψιμο στα χέρια ή στα πόδια σας; Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν απροσδόκητα — είτε κατά την ξεκούραση, είτε στη δουλειά, είτε μετά από σωματική δραστηριότητα. Σε πολλές περιπτώσεις, η αίσθηση καύσου θεωρείται αβλαβής και υποχωρεί από μόνη της, ωστόσο μερικές φορές αποτελεί ένδειξη σοβαρότερων προβλημάτων υγείας. Για ποιο λόγο εμφανίζεται αυτό το σύμπτωμα και πότε θα πρέπει να μας ανησυχήσει; Αναλύουμε τις συχνότερες αιτίες και χρήσιμες συμβουλές.

Για ποιους λόγους προκύπτει αίσθηση καύσου στα άκρα

Στην ιατρική, το φαινόμενο αυτό αναφέρεται συχνά ως παραισθησία – δηλαδή η εκδήλωση μουδιάσματος, καψίματος, μυρμηγκιάσματος ή ανώδυνης αισθητηριακής διαταραχής χωρίς εμφανές ερέθισμα. Οι αιτίες ποικίλλουν, από ασήμαντες ως και ιδιαίτερα σημαντικές για την υγεία, οπότε είναι απαραίτητο να αναγνωρίζουμε τι κρύβεται πίσω από αυτά τα συμπτώματα.

Επίδραση πίεσης στα νεύρα και παροδικής ενόχλησης

Συχνά, η περιστασιακή αίσθηση καύσου οφείλεται σε μηχανική πίεση σε κάποιο νεύρο — για παράδειγμα λόγω άβολης στάσης, σταυρωμένων ποδιών ή στηρίγματος του χεριού. Στην περίπτωση αυτή, περιορίζεται η νευρική αγωγιμότητα, γεγονός που προκαλεί το αίσθημα καψίματος ή «βελονιάσματος». Συνήθως, αυτά τα συμπτώματα υποχωρούν μόλις αλλάξουμε θέση ή ξεκουραστούμε λίγο.

Διαταραχές της κυκλοφορίας του αίματος

Προβλήματα στην αιμάτωση μπορούν επίσης να ευθύνονται για παράξενες αισθήσεις στα άκρα. Η απότομη μείωση της ροής του αίματος σε χέρια ή πόδια συνοδεύεται από μούδιασμα, αίσθηση ψύχους, αλλά αρκετές φορές και κάψιμο. Νόσοι όπως η περιφερική αρτηριακή νόσος, η φλεβική ανεπάρκεια, παρατεταμένη πίεση ή ακόμη και κάποιες θέσεις σώματος κατά τον ύπνο μπορεί να αποτελούν αιτία.

Νευρική βλάβη ή περιφερική νευροπάθεια

Όταν η αίσθηση καύσου επιμένει για ώρες ή ημέρες χωρίς βελτίωση, ενδεχομένως να σχετίζεται με περιφερική νευροπάθεια. Το πρόβλημα αυτό προκαλείται από βλάβη στα περιφερικά νεύρα, που μεταφέρουν πληροφορίες μεταξύ εγκεφάλου και άκρων. Κύριες αιτίες περιλαμβάνουν:

• Ο διαβήτης, που είναι από τις συχνότερες αιτίες περιφερικής νευροπάθειας. Τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου προκαλούν βλάβες στις νευρικές απολήξεις, οδηγώντας σε κάψιμο, μούδιασμα ή ακόμη και πόνο.
• Έλλειψη βιταμινών, κυρίως των ομάδων Β (Β12, Β6 και φυλλικό οξύ).
• Χρόνια κατανάλωση αλκοόλ, που δημιουργεί προβλήματα στο νευρικό σύστημα και συμβάλλει σε καύσο και μούδιασμα.
• Λοιμώξεις, αφού ορισμένα λοιμώδη νοσήματα, όπως η νόσος του Lyme ή ο ιός HIV, μπορεί να προκαλέσουν παρόμοιες εκδηλώσεις.
• Αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο λύκος ή το σύνδρομο Guillain-Barré.

Χρόνιες παθήσεις δέρματος, αρθρώσεων ή αγγείων

Σπανιότερα, το κάψιμο στα άκρα σχετίζεται με δερματολογικές παθήσεις, φλεγμονώδεις καταστάσεις ή αγγειίτιδες. Συχνά, συνοδεύονται από ερυθρότητα, οίδημα ή εξανθήματα. Είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη τα επιπλέον συμπτώματα.

Ποια προειδοποιητικά σημάδια απαιτούν ιατρική αξιολόγηση

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αίσθηση καύσου σε χέρια ή πόδια είναι παροδική και εξαφανίζεται μόνη της. Παρόλα αυτά, ειδική προσοχή χρειάζεται αν εμφανιστούν τα ακόλουθα:

• Το αίσθημα καψίματος διαρκεί πάνω από μερικές ημέρες ή επιδεινώνεται.
• Τα συμπτώματα επανέρχονται συχνά χωρίς προφανή λόγο.
• Εμφανίζονται επιπλέον νευρολογικά συμπτώματα όπως αδυναμία μυών, διαταραχές συντονισμού, απώλεια ισορροπίας, δυσκολίες στην όραση ή την ομιλία.
• Παρατηρείτε έντονο οίδημα, ερυθρότητα ή πληγές στο δέρμα που δεν επουλώνονται.
• Εμφανίζεται πολύ δυνατός πόνος που επηρεάζει την καθημερινή σας λειτουργία.

Πώς να μειώσετε την ενόχληση και να προλάβετε το αίσθημα καύσου

Σε περιπτώσεις όπου το κάψιμο προβλήθηκε λόγω προσωρινής πίεσης ή κόπωσης, τα παρακάτω μέτρα μπορούν να βοηθήσουν ώστε να ανακουφιστείτε, χωρίς να βγείτε από το σπίτι:

• Αλλάξτε στάση σώματος και αποφύγετε την παρατεταμένη πίεση στο ίδιο σημείο.
• Κινήστε, κάντε μασάζ ή τεντώστε τα άκρα σας.
• Πίνετε αρκετό νερό, καθώς η αφυδάτωση μπορεί να εντείνει τα συμπτώματα.
• Μην παραμένετε για μεγάλα διαστήματα σε ψυχρό ή ιδιαίτερα ζεστό περιβάλλον.

Εάν υποψιάζεστε ότι το σύμπτωμα αποτελεί αποτέλεσμα παθολογικής κατάστασης (διαβήτη, εξάντλησης νεύρων, ελλείψεων βιταμινών ή άλλων νοσημάτων), προέχει η έγκαιρη ιατρική αξιολόγηση. Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της βασικής πάθησης διασφαλίζει τη μελλοντική ευεξία.

Μύθοι και αλήθειες για την αίσθηση καύσου στα άκρα

Παρερμηνείες για την κυκλοφορία του αίματος

Υπάρχει ευρεία εντύπωση ότι κάθε παράξενη αίσθηση στα άκρα σχετίζεται μόνο με διαταραχή της κυκλοφορίας. Ωστόσο, πέρα από τα αγγειακά αίτια, η νευρική διαταραχή εμφανίζεται ακόμη πιο συχνά. Την πραγματική αιτία μπορεί να διαγνώσει μόνο ιατρός.

Αυτόματη υποχώρηση των συμπτωμάτων

Μια άλλη διαδεδομένη αντίληψη είναι πως η αίσθηση καύσου είναι πάντα περαστική και δε χρειάζεται διερεύνηση. Παρόλο που συχνά η βελτίωση είναι αυτόματη, υπάρχουν περιπτώσεις όπου το σύμπτωμα υποδηλώνει ένα εξελισσόμενο νόσημα, που αν παραμεληθεί μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές.

Πότε επιβάλλεται ανησυχία και πώς καθοδηγεί ο γιατρός

Υπάρχει ένας βασικός κανόνας: όταν το αίσθημα καψίματος, το μούδιασμα ή άλλα ενοχλητικά συμπτώματα διαρκούν ή επανέρχονται συχνά ή συνοδεύονται από επιπλέον προβλήματα (μυϊκή αδυναμία, διαταραχές όρασης ή λόγου, αλλοιώσεις της αίσθησης, οίδημα ή αλλαγή χρώματος), πρέπει να επισκεφθείτε γιατρό. Ο ειδικός θα προτείνει τις κατάλληλες εξετάσεις για να εντοπίσει την αιτία, όπως έλεγχο αίματος (βιταμίνες, σάκχαρο, δείκτες φλεγμονής), νευροφυσιολογικό έλεγχο, εκτίμηση δέρματος ή αγγείων και, αν χρειαστεί, θα σας παραπέμψει σε νευρολόγο, φυσίατρο ή άλλο ειδικό.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη σε παθήσεις όπως σακχαρώδης διαβήτης, αυτοάνοσα νοσήματα ή μόνιμες βλάβες στα νεύρα. Η σωστή αντιμετώπιση μπορεί να μειώσει ή και να εξαφανίσει το ενοχλητικό σύμπτωμα, βελτιώνοντας ταυτόχρονα την ποιότητα ζωής.

Βασικές οδηγίες για όλους

• Φροντίζετε για τακτική κίνηση και αποφυγή στατικών θέσεων.
• Ακολουθήστε ισορροπημένη διατροφή με επαρκή πρόσληψη βιταμινών της ομάδας Β.
• Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.
• Ρυθμίστε καλά το σάκχαρο του αίματος, εφόσον εμφανίζετε διαβήτη.
• Μη διστάζετε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας για κάθε παρατεταμένο ή ανησυχητικό σύμπτωμα.

Αναπτύσσοντας τη δεξιότητα να ξεχωρίζετε πότε η αίσθηση καψίματος είναι αθώα και πότε αποτελεί προειδοποιητικό σημείο, μπορείτε να διατηρείτε καλύτερα την υγεία σας και να αποφεύγετε προβλήματα. Το σώμα στέλνει τα δικά του σήματα μέσω τέτοιων συμπτωμάτων — δώστε προσοχή σε όσα σας «λέει».