Καρπός: 3 τύποι, θεραπεία και πρόληψη

Οι μυρμηγκιές είναι καλοήθεις μορφές υπερπλασίας του δέρματος ή των βλεννογόνων, που εμφανίζονται για παράδειγμα στο στόμα ή στην περιοχή των γεννητικών οργάνων. Μπορούν να έχουν διάφορα σχήματα: στρογγυλεμένες, επίπεδες, νηματοειδείς ή να μοιάζουν με μικρά άνθη κουνουπιδιού. Συνήθως δεν προκαλούν ενοχλήσεις, ωστόσο όταν εντοπίζονται στα πέλματα μπορεί να εμφανίσουν πόνο κατά το βάδισμα, ενώ σε εμφανή σημεία του σώματος ενδέχεται να επηρεάζουν την αυτοπεποίθηση λόγω εμφάνισης.

Η εμφάνιση μυρμηγκιών είναι ιδιαίτερα συχνή, καθώς περίπου ένας στους δέκα ανθρώπους θα εμφανίσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του. Συχνότερα επηρεάζουν παιδιά, άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς και όσους χειρίζονται συστηματικά νωπό κρέας.

Τι προκαλεί τις μυρμηγκιές

Βασικός αιτιολογικός παράγοντας είναι ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV). Ο ιός εισέρχεται στον οργανισμό μέσω τραυματισμένου ή μαλακού δέρματος, ιδιαίτερα όταν η επιφάνεια είναι υγρή. Αφού διεισδύσει στα κύτταρα, η πληγείσα περιοχή εμφανίζει υπερβολικό πολλαπλασιασμό κυττάρων, οδηγώντας στη δημιουργία σκληρού και παχέος μορφώματος.

Ο HPV περιλαμβάνει περισσότερους από 100 γνωστούς υποτύπους, με κάθε παραλλαγή να σχετίζεται με διαφορετική μορφή μυρμηγκιάς. Η συγκεκριμένη παραλλαγή επηρεάζει το σημείο εμφάνισης και τα χαρακτηριστικά του μορφώματος.

Τύποι μυρμηγκιών

Υπάρχουν πολλές μορφές μυρμηγκιών, που διαφέρουν ως προς την εμφάνιση, τα σημεία του σώματος που προσβάλλουν συχνότερα και τη σχετική παραλλαγή του HPV.

Κοινές μυρμηγκιές

Το είδος αυτό εντοπίζεται κυρίως στα χέρια. Πρόκειται για τραχιά, συχνά σκληρά μορφώματα, με διάμετρο που κυμαίνεται από μερικά χιλιοστά έως περίπου ένα εκατοστό. Εσωτερικά μπορεί να διακρίνονται σκούρα στίγματα, τα οποία αποτελούν φραγμένα τριχοειδή αγγεία. Συνήθως προκαλούνται από τους υποτύπους HPV 2 ή 4.

Μυρμηγκιές πέλματος

Βρίσκονται στο πέλμα των ποδιών, εμφανίζοντας καταπιεσμένη, επίπεδη μορφή με μικρά μαύρα στίγματα στην επιφάνειά τους. Με το πέρασμα του χρόνου μπορεί να διεισδύσουν βαθύτερα, προκαλώντας έντονο πόνο. Προκαλούνται συνήθως από τους HPV 1, 2, 4, 27 και 57.

Μωσαϊκές μυρμηγκιές

Αυτοί είναι επίπεδοι, υπόλευκοι ή γκριζωποί σχηματισμοί που εντοπίζονται σε ομάδες στις βάσεις των δακτύλων ή στα μαξιλαράκια των πελμάτων. Συνήθως σχετίζονται με τον HPV τύπου 2.

Γεννητικές μυρμηγκιές

Εντοπίζονται στους βλεννογόνους των γεννητικών οργάνων, του πρωκτού, του στόματος ή ακόμη και στον κόλπο. Είναι συνήθως σκληροί και ανώμαλοι, ανοιχτόχρωμοι ή ροζ, με εμφάνιση που συχνά θυμίζει κουνουπίδι, αν και μπορούν να είναι πολύ μικροί ή δυσδιάκριτοι. Κατά κανόνα δεν πονάνε, αλλά ενδέχεται να προκαλέσουν ήπιο ερεθισμό ή ελαφρά αιμορραγία. Το είδος αυτό συνδέεται κυρίως με τους HPV 6 και 11.

Επίπεδες μυρμηγκιές

Οι συγκεκριμένες μορφές έχουν λεία υφή, είναι χαμηλότερες από τις υπόλοιπες και μικρού μεγέθους. Τείνουν να εμφανίζονται σε ομάδες στο πρόσωπο, στα χέρια, στον λαιμό ή στα πόδια, με μεγαλύτερη συχνότητα σε παιδιά και εφήβους. Προκαλούνται από τους HPV 3, 10 και 28.

Νηματοειδείς μυρμηγκιές

Πρόκειται για λεπτές, επιμηκυσμένες μορφές που εμφανίζονται γύρω από τα μάτια, την περιοχή της μύτης ή το στόμα. Οι υποτύποι HPV 1, 2, 4, 27 και 29 σχετίζονται με αυτή τη μορφή.

Μέθοδοι θεραπείας για τις μυρμηγκιές

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι μυρμηγκιές δεν είναι επικίνδυνες και συχνά υποχωρούν από μόνες τους, αν και ενδέχεται να χρειαστεί διάστημα αρκετών μηνών ή ακόμα και ετών. Όταν, ωστόσο, υφίσταται διαταραχή του ανοσοποιητικού ή οι μυρμηγκιές πολλαπλασιάζονται, η παρέμβαση ιατρού είναι απαραίτητη.

Για ταχύτερη αντιμετώπιση εφαρμόζονται θεραπευτικές παρεμβάσεις, ωστόσο οι μυρμηγκιές έχουν τάση υποτροπής, απαιτώντας συχνά περισσότερες από μία θεραπείες. Συνήθως χρειάζονται επανειλημμένες επισκέψεις ή διαδικασίες έως να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Κύριες θεραπευτικές επιλογές

• Κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο. Ο ιατρός εφαρμόζει πολύ ψυχρό άζωτο στην περιοχή της μυρμηγκιάς έως να παγώσει, προκαλώντας φυσαλίδα η οποία μετέπειτα αφαιρείται. Η μέθοδος μπορεί να χρειαστεί να επαναληφθεί πολλές φορές και ενδέχεται να αφήσει ουλές ή φουσκάλες.
• Εφαρμογή κανθαριδίνης. Μια εξειδικευμένη ουσία τοποθετείται τοπικά και σε διάστημα μιας εβδομάδας προκαλεί δημιουργία φυσαλίδας, διακόπτοντας την αιμάτωση της μυρμηγκιάς. Στη συνέχεια ο ιατρός αφαιρεί το νεκρωτικό τμήμα.
• Φαρμακευτική αγωγή για μυρμηγκιές. Σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται ισχυρότερες μορφές σαλικυλικού οξέος ή φάρμακα που εγχέονται στη βλάβη, όπως η βλεομυκίνη, καθώς και τοπικές ανοσοενισχυτικές κρέμες.
• Χειρουργική αφαίρεση. Αν άλλες μέθοδοι δεν αποδώσουν, η μυρμηγκιά αφαιρείται μηχανικά μέσω ειδικού βρόχου και ηλεκτρικής βελόνας. Μπορεί να παραμείνει ουλή μετά τη διαδικασία.
• Εφαρμογή λέιζερ. Η εντατική δέσμη λέιζερ καταστρέφει τον ιστό της μυρμηγκιάς, όμως και εδώ υπάρχει η πιθανότητα εμφάνισης ουλών.

Θεραπεία μυρμηγκιών στο σπίτι

Μικρές και μη εξελισσόμενες μυρμηγκιές μπορούν να αντιμετωπιστούν και στο σπίτι, μέσω:

• Σκευάσματα σαλικυλικού οξέος. Γέλη, αλοιφή ή αυτοκόλλητα που περιέχουν τη δραστική ουσία δραστηριοποιούν σταδιακά την απομάκρυνση του ιστού. Απαιτείται καθημερινή εφαρμογή για διάστημα που μπορεί να φτάσει αρκετές εβδομάδες ή μήνες. Το ποσοστό επιτυχίας αγγίζει το 50–70 % για τις κοινές μυρμηγκιές.
• Αντιμυρμηγκιακά σπρέι κατάψυξης. Σε φαρμακεία διατίθενται σπρέι χωρίς συνταγή για την κατάψυξη μικρών μυρμηγκιών, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε οικιακό περιβάλλον.
• Χρήση αυτοκόλλητης ταινίας. Μέθοδος λαϊκής προέλευσης που περιλαμβάνει κάλυψη της βλάβης με αυτοκόλλητο για περίπου 6 ημέρες. Έπειτα αφαιρείται, η περιοχή βυθίζεται σε ζεστό νερό και ελαφρά λιμάρεται. Ο κύκλος επαναλαμβάνεται, αφήνοντας την περιοχή ακάλυπτη για 12 ώρες ενδιάμεσα. Η αποτελεσματικότητα παραμένει αμφίβολη, γι’ αυτό δεν προτείνεται από τους ειδικούς.

Δεν συνιστάται σε καμία περίπτωση η απομάκρυνση ή κοπή της μυρμηγκιάς από τον ίδιο τον ασθενή, καθώς αυξάνεται ο κίνδυνος μόλυνσης ή εξάπλωσης του ιού.

Πώς να προφυλαχθείτε από τις μυρμηγκιές

Ο ιός μεταδίδεται μέσω άμεσης επαφής. Αρκεί το άγγιγμα μιας μυρμηγκιάς, η χρήση κοινών ατομικών αντικειμένων ή η επαφή με πετσέτα ή ξύρισμα σε περίπτωση μικροτραυματισμών στο δέρμα, ώστε να μεταφερθεί ο ιός.

Συμβουλές για την αποφυγή μετάδοσης

• Αποφεύγετε να αγγίζετε μυρμηγκιές άλλων ατόμων.
• Χρησιμοποιείτε αποκλειστικά δικές σας πετσέτες, ψαλίδια νυχιών, ξυραφάκια και παρόμοια αντικείμενα.
• Αποφύγετε το δάγκωμα νυχιών ή το τράβηγμα επιδερμίδας.
• Φροντίζετε την υγεία της επιδερμίδας και αποφεύγετε την ξηρότητα.
• Καλύπτετε μικροτραυματισμούς στο δέρμα με αυτοκόλλητο επίθεμα.
• Σε δημόσιους χώρους (ντους, πισίνες) φοράτε ειδικά υποδήματα ή παντόφλες.
• Εξετάστε το ενδεχόμενο εμβολιασμού κατά του HPV σε συνεννόηση με τον ιατρό σας.

Πρόληψη γεννητικών μυρμηγκιών

• Διατηρείτε ερωτική επαφή μόνο με έναν σταθερό σύντροφο.
• Εφαρμόζετε μέτρα προστασίας, όπως προφυλακτικά.
• Αποφύγετε επαφή με άτομα που εμφανίζουν ορατές αλλοιώσεις στα γεννητικά όργανα.
• Υποβάλλεστε σε τακτικό έλεγχο για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
• Συζητήστε με τον ιατρό σας για εμβολιασμό κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων.

Μέτρα για αποφυγή εξάπλωσης εάν έχετε ήδη μυρμηγκιές

• Καλύπτετε τις μυρμηγκιές με αυτοκόλλητο επίθεμα ή γάζα.
• Μην τις αγγίζετε ή ξύνετε.
• Όταν ξυρίζετε τρίχες γύρω από τη μυρμηγκιά, αποφεύγετε την επαφή της λάμας με αυτήν.
• Εάν βρίσκονται στα πέλματα, διατηρήστε τα στεγνά.
• Πλένετε καλά τα χέρια σας μετά την επαφή με μυρμηγκιές.
• Σε περίπτωση γεννητικών μυρμηγκιών ή λοίμωξης με HPV, ενημερώστε τον ερωτικό σας σύντροφο και χρησιμοποιήστε προφυλακτικό κατά τη σεξουαλική επαφή.

Βασικά συμπεράσματα

Οι μυρμηγκιές έχουν ως αιτία τον ιό HPV, εμφανίζονται σε διάφορες περιοχές του σώματος και ποικίλουν ως προς την εμφάνιση. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υφίσταται κίνδυνος και συχνά εξαφανίζονται χωρίς αγωγή, ωστόσο για λόγους πόνου ή αισθητικής προτείνεται η ιατρική αντιμετώπιση. Για την αποφυγή της εξάπλωσης, συστήνεται η κάλυψη των μυρμηγκιών και η τήρηση σχολαστικών κανόνων υγιεινής, ειδικά το συχνό πλύσιμο χεριών μετά από επαφή με αυτές.