Κρίση ψωρίασης: συμπτώματα, αίτια, θεραπεία, πρόληψη

Σε όλους μας έχει συμβεί κάποια στιγμή να πέσει κατά λάθος κάτι μέσα στον νεροχύτη. Αν πρόκειται για μια μικρή τροφή, όπως ένα σταφύλι, απλώς το ξεπλένουμε με νερό και ξεχνάμε το συμβάν. Όταν όμως το αντικείμενο είναι μεγαλύτερο, για παράδειγμα ένα πλαστικό τουβλάκι, ενδέχεται να φράξει τους σωλήνες προκαλώντας προβλήματα.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει με τη δρεπανοκυτταρική αναιμία. Τα φυσιολογικά ερυθρά αιμοσφαίρια έχουν στρογγυλό σχήμα και ελαστικότητα, επιτρέποντάς τους να κινούνται απρόσκοπτα μέσα στα αιμοφόρα αγγεία. Σε αυτό το νόσημα, ένα μέρος των κυττάρων παίρνει σχήμα δρεπανιού και γίνεται άκαμπτο. Αυτού του είδους τα ερυθρά αιμοσφαίρια δεν περνάνε εύκολα από τους λεπτούς τριχοειδείς αγγείους, ιδίως στην περιοχή του θώρακα, της κοιλιάς ή των αρθρώσεων. Συνέπεια αυτού είναι η αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης του οξέος θωρακικού συνδρόμου, με μακροπρόθεσμη μείωση των επιπέδων οξυγόνου και διαταραχές στη λειτουργία των πνευμόνων.

Πώς εκδηλώνεται η κρίση

Όταν τα κύτταρα φράξουν τα αγγεία, η ροή του αίματος μπορεί να διακοπεί ή να μειωθεί σημαντικά, στερώντας οξυγόνο από συγκεκριμένες περιοχές του σώματος. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται κρίση δρεπανοκυτταρικής αναιμίας και συνήθως εκδηλώνεται με έντονο πόνο, με διάρκεια από μερικές ώρες έως και αρκετές εβδομάδες. Σε κάποιες περιπτώσεις η διαχείριση της κρίσης μπορεί να γίνει στο σπίτι, ενώ άλλοτε είναι απαραίτητη η νοσοκομειακή φροντίδα. Υπάρχουν ωστόσο πρακτικές που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισής της.

Συχνότερα συμπτώματα

Βασικό χαρακτηριστικό της κρίσης δρεπανοκυτταρικής αναιμίας είναι ο απρόβλεπτος πόνος. Η ένταση, η μορφή και η διάρκεια του πόνου διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αλλά και κάθε επεισόδιο μπορεί να έχει άλλη βαρύτητα. Κάποιοι εμφανίζουν τέτοιες κρίσεις σπάνια, ενώ άλλοι μπορεί να ταλαιπωρούνται σχεδόν κάθε μήνα.

• Ο πόνος μπορεί να εντοπιστεί στα χέρια, τα πόδια, την κοιλιά, το θώρακα ή τη μέση.
• Στα παιδιά, συχνά επηρεάζονται τα άκρα των χεριών και των ποδιών.
• Άλλα πιθανά συμπτώματα είναι:
• Δύσπνοια ή πόνος στην αναπνοή
• Έντονη κόπωση
• Κεφαλαλγία ή ζάλη
• Επώδυνες κρίσεις στύσης
• Αίσθημα αδυναμίας ή δυσκολία στην κίνηση συγκεκριμένων σημείων του σώματος
• Ίκτερος, δηλαδή κίτρινη απόχρωση του δέρματος

Ποια είναι τα αίτια της κρίσης

Τις περισσότερες φορές η ακριβής αιτία παραμένει άγνωστη, ωστόσο έχουν εντοπιστεί ορισμένοι συχνοί παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν την κρίση.

• Παραμονή σε μεγάλο υψόμετρο, όπως στα βουνά
• Απότομες μεταβολές θερμοκρασίας – για παράδειγμα, η μετάβαση από το ζεστό στο κρύο
• Λοιμώξεις
• Αφυδάτωση, δηλαδή έλλειψη επαρκών υγρών
• Ψυχικό άγχος

Επιλογές θεραπείας

Υπάρχουν ορισμένες φαρμακευτικές επιλογές που μειώνουν τον κίνδυνο και την ένταση των κρίσεων. Τα σκευάσματα L-γλουταμίνης σε μορφή σκόνης συμβάλλουν στην πρόληψη και περιορίζουν την ανάγκη για νοσηλεία. Συχνά προτείνεται και η υδροξυουρία, η οποία περιορίζει τον αριθμό των παθολογικών ερυθρών αιμοσφαιρίων, βοηθώντας έτσι στη μείωση της συχνότητας των κρίσεων πόνου.

Άλλα μέσα, όπως ο κριζανλιζουμάμπης, αποτρέπουν τη συγκόλληση των ερυθρών αιμοσφαιρίων και την απόφραξη αγγείων, προστατεύοντας με αυτόν τον τρόπο τα όργανα από βλάβες. Ο γιατρός διαμορφώνει ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας, ώστε να προστατεύεται η υγεία ακόμη και σε αιφνίδια κρίση.

Φροντίδα στο σπίτι

Τις περισσότερες φορές ο πόνος μπορεί να ελεγχθεί στο σπίτι. Συνιστάται κατανάλωση επαρκών υγρών, χρήση αναλγητικών χωρίς συνταγή (όπως ιβουπροφαίνη ή παρακεταμόλη, πάντα με συμβουλή γιατρού) και σε περίπτωση νεφρικής δυσλειτουργίας πιθανόν να επιλεγεί ειδική αγωγή. Αν ο πόνος είναι πιο ισχυρός, μπορεί να χορηγηθούν και δυνατότερα φάρμακα μετά από ιατρική αξιολόγηση.

Θερμοφόρες, ζεστό λουτρό ή μασάζ συχνά βοηθούν στη μείωση της ενόχλησης. Η άσκηση και η φυσικοθεραπεία ενίοτε βελτιώνουν την κατάσταση, ενώ η διαχείριση του στρες, ο διαλογισμός ή η στήριξη από οικείους συμβάλλουν στην ταχύτερη ανάρρωση.

Αν ο πόνος δεν υποχωρεί με τα μέσα του σπιτιού, ίσως χρειαστεί επίσκεψη σε δομή υγείας ή ακόμη και παραμονή στο νοσοκομείο.

Πρόληψη κρίσεων δρεπανοκυτταρικής αναιμίας

Αν και δεν υπάρχει απολύτως ασφαλής μέθοδος προφύλαξης από τις κρίσεις, οι παρακάτω συνήθειες μπορούν να περιορίσουν τη συχνότητα εμφάνισής τους:

• Αποφύγετε το κολύμπι σε πολύ κρύο νερό
• Ντύνεστε ζεστά όταν επικρατεί χαμηλή θερμοκρασία ή βρίσκεστε σε χώρους με κλιματισμό
• Λαμβάνετε την απαιτούμενη ποσότητα υγρών κάθε μέρα
• Εντάξτε τεχνικές μείωσης του στρες στην καθημερινότητα
• Μην καπνίζετε και περιορίστε τη χρήση αλκοόλ
• Ασκηθείτε με μέτρο και αποφύγετε υπερβολική σωματική επιβάρυνση, με ταυτόχρονη επαρκή ενυδάτωση

Επιπλέον, είναι σημαντικό:

• Να μην έρχεστε σε επαφή με άτομα που πάσχουν από λοιμώδεις ασθένειες
• Αν βρίσκεστε σε εγκυμοσύνη, απευθυνθείτε εγκαίρως για ιατρική παρακολούθηση
• Συνεννοηθείτε με το γιατρό για την αντιμετώπιση τυχόν άλλων χρόνιων νοσημάτων
• Να τηρείτε τον απαιτούμενο εμβολιασμό
• Να ενημερώνετε το γιατρό για πιθανούς διαταραχές ύπνου, όπως το ροχαλητό
• Να πλένετε συχνά τα χέρια

Παρακολουθείτε στενά την κατάσταση της υγείας σας, φροντίζετε τη φυσική κατάσταση και αναζητήστε άμεσα ιατρική υποστήριξη αν επιδεινωθούν τα συμπτώματα. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζετε καλύτερη διαχείριση και προστασία από τις επιπλοκές της πάθησης.