Μεταμόσχευση οργάνων: Όσα πρέπει να γνωρίζετε

Η μεταμόσχευση οργάνων δίνει σε πολλούς ασθενείς μια νέα προοπτική στη ζωή, ωστόσο το να βρει κανείς το κατάλληλο μόσχευμα σύντομα δεν είναι απλή υπόθεση. Η διαδικασία ξεκινά με την ένταξη σε λίστα αναμονής, για την οποία πρέπει να ακολουθηθούν ορισμένα στάδια.

Πώς γίνεται η ένταξη στη λίστα αναμονής

Η πρώτη ενέργεια για να συμπεριληφθεί κάποιος στη λίστα αναμονής είναι να έρθει σε επαφή με το νοσοκομείο μεταμόσχευσης που έχει επιλέξει μαζί με το γιατρό του. Εκεί πραγματοποιείται αναλυτική αξιολόγηση, όπου εξετάζονται τόσο το ιατρικό ιστορικό όσο και η τρέχουσα κατάσταση υγείας μαζί με άλλες σχετικές παραμέτρους. Κάθε νοσηλευτικό ίδρυμα διαθέτει δικά του κριτήρια, όμως υπάρχουν γενικές οδηγίες που συμβάλλουν στη λήψη της απόφασης ένταξης.

Όταν κριθεί πως κάποιος είναι κατάλληλος, η αρμόδια ομάδα μεταμοσχεύσεων τον προσθέτει στη σχετική εθνική λίστα αναμονής. Σε περίπτωση που υπάρχουν αμφιβολίες για το αν έχει ήδη γίνει η εγγραφή, είναι δυνατόν να γίνει έλεγχος απευθείας με τη δομή της επιλογής του ασθενή. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα να βρίσκεται κανείς ταυτόχρονα σε λίστες διαφορετικών ιδρυμάτων, κάτι που όμως καθορίζεται από τους επιμέρους κανονισμούς κάθε φορέα.

Διάρκεια αναμονής και κατανομή μοσχευμάτων

Ο χρόνος που απαιτείται μέχρι να βρεθεί μόσχευμα εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων, όπως το είδος του οργάνου, η ομάδα αίματος, η ηλικία, αλλά και επιπρόσθετοι ιατρικοί παράγοντες. Για παράδειγμα, η μεταμόσχευση νεφρού από αποβιώσαντα δότη ενδέχεται να απαιτήσει αναμονή που φτάνει και τα δέκα έτη.

Τα εθνικά προγράμματα μεταμόσχευσης και οργανισμοί που σχετίζονται με τη δωρεά οργάνων διαμοιράζονται πληροφορίες προκειμένου η διανομή των μοσχευμάτων να λειτουργεί με τη μέγιστη δυνατή αποδοτικότητα. Η διαδικασία ξεκινά από το πλησιέστερο γεωγραφικά σημείο. Αν δεν βρεθεί συμβατός λήπτης στην περιοχή, η αναζήτηση επεκτείνεται σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

Εναλλακτικές στη δωρεά οργάνων

Όσοι είναι υποψήφιοι για μεταμόσχευση συχνά καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα στη μακροχρόνια αναμονή για μόσχευμα από αποβιώσαντα δότη και στην αναζήτηση ζώντα δότη. Τέτοιες περιπτώσεις εμφανίζονται κυρίως σε μεταμοσχεύσεις νεφρού ή τμήματος ήπατος. Στις δομές μεταμοσχεύσεων παρέχεται βοήθεια στον εντοπισμό ζώντα δότη, που μπορεί να είναι συγγενικό πρόσωπο, σύντροφος, φίλος ή ακόμη και άγνωστος.

Ακόμη κι αν η ομάδα αίματος ανάμεσα στον λήπτη και τον δότη δεν είναι απολύτως συμβατή, είναι διαθέσιμες διαφορετικές λύσεις, όπως οι αμοιβαίες ανταλλαγές νεφρών ή προγράμματα συνδυασμένων δοτών. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ζευγάρια που δεν είναι συμβατά μεταξύ τους συμμετέχουν σε ανταλλαγές με άλλους ώστε να αυξηθεί η πιθανότητα ανεύρεσης κατάλληλου μοσχεύματος.

Κανονιστικό πλαίσιο για προγράμματα μεταμοσχεύσεων

Τα τελευταία χρόνια έχει ενισχυθεί ο έλεγχος και τα κριτήρια για τα νοσοκομεία που πραγματοποιούν μεταμοσχεύσεις. Έχει οριστεί ότι οι περισσότερες μονάδες οφείλουν να προχωρούν σε τουλάχιστον δέκα επεμβάσεις τέτοιου είδους κάθε έτος – με ορισμένες εξαιρέσεις – προκειμένου να εξασφαλίζουν κρατική χρηματοδότηση.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για την αγορά οργάνων

Η σοβαρότητα της κατάστασης ορισμένων αρρώστων οδηγεί κάποιους να σκέφτονται την απόκτηση οργάνου με μη νόμιμους τρόπους. Ωστόσο, η εμπορία ανθρώπινων οργάνων απαγορεύεται αυστηρά και επιφέρει ποινικές κυρώσεις. Τέτοιες ενέργειες δεν αναγνωρίζονται και συγκρούονται με τις βασικές αρχές της ιατρικής δεοντολογίας.

Τι είδους υποστήριξη διατίθεται

Όσοι περιμένουν μεταμόσχευση, όπως και οι συγγενείς τους, έχουν πρόσβαση σε πηγές αξιόπιστης πληροφόρησης και υπεύθυνες οργανώσεις στήριξης. Υπάρχουν εξειδικευμένοι σύλλογοι, μη κυβερνητικές οργανώσεις και τοπικά ιδρύματα που προσφέρουν τόσο ψυχολογική όσο και πρακτική υποστήριξη – από πληροφόρηση σχετικά με τις διαδικασίες έως διευκρινίσεις για τη διεκπεραίωση των απαραίτητων εγγράφων.

Αξιοποιώντας αυτά τα διαθέσιμα εργαλεία, ο εκάστοτε ενδιαφερόμενος μπορεί να συμμετέχει ενεργά στη διαχείριση του προβλήματος υγείας που αντιμετωπίζει και να προετοιμαστεί καλύτερα για την αναμονή αλλά και για το ενδεχόμενο της μεταμόσχευσης.