Πώς η στάση του σώματος επηρεάζει την οξύτητα του στομάχου

Έχετε σκεφτεί ποτέ πως ο τρόπος που στέκεστε ή κάθεστε καθημερινά μπορεί να επηρεάσει το επίπεδο οξύτητας στο στομάχι σας ή ακόμη και να προκαλέσει δυσάρεστες πεπτικές ενοχλήσεις; Τα τελευταία χρόνια, ερευνητές και επαγγελματίες υγείας επισημαίνουν ολοένα συχνότερα τη σημασία της στάσης του σώματος – είτε πρόκειται για απλή καθιστή θέση σε γραφείο είτε για ανάπαυση μετά το φαγητό – στη ροή των γαστρικών υγρών και στην πιθανότητα εμφάνισης ή μείωσης του γαστροοισοφαγικού παλινδρόμησης (ΓΟΠ). Στο παρόν άρθρο, αναλύονται με συνέπεια οι λόγοι για τους οποίους η στάση σώματος παίζει σημαντικό ρόλο στην οξύτητα του στομάχου, πώς ακόμη και μικρές διορθώσεις στις συνήθειες μπορούν να συνεισφέρουν στην καλύτερη πέψη, καθώς και μερικοί ευρέως διαδεδομένοι μύθοι που αφορούν τη συσχέτιση ανάμεσα στη στάση και την παλινδρόμηση.

Πώς η στάση του σώματος επηρεάζει τη λειτουργία του πεπτικού

Το πεπτικό σύστημα αποτελείται από ένα σύνθετο δίκτυο οργάνων και μυών, όπου για την εύρυθμη λειτουργία του εξίσου σημαντικά με τη δίαιτά μας είναι ο τρόπος που διατηρούμε το σώμα μας κατά τη διάρκεια ή μετά το γεύμα. Το στομάχι, ένας μυώδης σάκος που εντοπίζεται κάτω από το θώρακα ακριβώς κάτω από το διάφραγμα, ενώνεται στο πάνω του μέρος με τον οισοφάγο. Η θέση του σώματος μπορεί να επηρεάσει τη μετακίνηση υγρών και αερίων από το στομάχι προς τον οισοφάγο, αλλά και τη λειτουργία του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα.

Η λειτουργία του οισοφαγικού σφιγκτήρα και η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Ανάμεσα στον οισοφάγο και το στομάχι βρίσκεται ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας, ο οποίος επιτρέπει στο φαγητό να εισέλθει στο στομάχι και μετά κλείνει ώστε το γαστρικό υγρό να μη μετακινηθεί προς τα πάνω. Όταν ο μυς αυτός χαλαρώνει υπερβολικά ή δεν κλείνει απολύτως σωστά, το οξύ μπορεί να επιστρέψει προς τον οισοφάγο, προκαλώντας συμπτώματα παλινδρόμησης όπως κάψιμο, αίσθηση καύσου ή βήχα. Ορισμένες στάσεις σώματος εντείνουν την πίεση στην κοιλιά ή αποδυναμώνουν τη λειτουργία του σφιγκτήρα, με αποτέλεσμα την ευκολότερη άνοδο γαστρικών υγρών στον οισοφάγο.

Συνηθισμένες στάσεις που ενισχύουν την οξύτητα στο στομάχι

• Καμπουριασμένη στάση στο κάθισμα: Όταν κάθεστε σκυφτά ή γέρνετε προς τα εμπρός, όπως τη στιγμή που εργάζεστε μπροστά σε υπολογιστή ή χρησιμοποιείτε κινητό, αυξάνεται σημαντικά η ενδοκοιλιακή πίεση. Αυτή η κατάσταση ευνοεί την πίεση στο στομάχι με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η επιστροφή των οξέων στον οισοφάγο.
• Ξάπλωμα αμέσως μετά το φαγητό: Η κατάκλιση αμέσως μετά το γεύμα μειώνει τη συμβολή της βαρύτητας στη συγκράτηση του γαστρικού περιεχομένου, ενισχύοντας έτσι τον κίνδυνο παλινδρόμησης οξέος, ιδιαίτερα σε άτομα με ευαισθησία ή υφιστάμενη ΓΟΠ.
• Κάμψεις και σκύψιμο προς τα εμπρός: Όταν γίνεται απότομο σκύψιμο ή άρση βαρέων αντικειμένων, η αύξηση της πίεσης στην κοιλιά είναι άμεση και αυτό μπορεί να ωθήσει το όξινο περιεχόμενο του στομάχου στην κατεύθυνση του οισοφάγου μέσω ασθενούς σφιγκτήρα.

Μύθοι σχετικά με τη στάση και το στομαχικό οξύ

Υπάρχει διαδεδομένη η εσφαλμένη άποψη πως η διατροφή είναι ο αποκλειστικός παράγοντας που επηρεάζει τα επίπεδα οξύτητας στο στομάχι. Στην πραγματικότητα, η στάση του σώματος έχει αντίστοιχα σημαντικό ρόλο, ακριβώς όπως η δίαιτα ή το άγχος. Επιπλέον, θεωρείται λανθασμένα ότι η πολύωρη ορθοστασία αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης παλινδρόμησης, ενώ στην πραγματικότητα η όρθια στάση συνήθως λειτουργεί προστατευτικά, καθώς η βαρύτητα βοηθά στο να παραμείνει το στομαχικό περιεχόμενο στη θέση του.

Πότε η στάση του σώματος δημιουργεί πρόβλημα;

Η αρνητική επίδραση της στάσης του σώματος στην οξύτητα του στομάχου γίνεται πιο αισθητή σε άτομα που ήδη εμφανίζουν συμπτώματα παλινδρόμησης. Σύγχρονες έρευνες έχουν δείξει ότι αυτοί με υπερβολικό σωματικό βάρος συχνά κάθονται καμπουριασμένοι, οδηγώντας σε μεγαλύτερη πίεση στην κοιλιά και αυξημένη συχνότητα παλινδρομικών επεισοδίων. Οι έγκυες γυναίκες επίσης παρουσιάζουν συχνότερα φαινόμενα οξύτητας λόγω της πίεσης που ασκεί η αναπτυσσόμενη μήτρα στην κοιλιακή χώρα. Ηλικιωμένοι με μυϊκή αδυναμία ή οστεοπόρωση είναι επίσης περισσότερο επιρρεπείς στη λανθασμένη στάση του σώματος που συνδέεται με συμπτώματα αυξημένης γαστρικής οξύτητας.

Πρακτικά βήματα για βελτίωση στάσης και μείωση του γαστρικού οξέος

• Καθίστε τεντωμένοι όταν τρώτε: Διατηρήστε ίσια πλάτη, τους ώμους πίσω, τα ισχία σε επαφή με την πλάτη της καρέκλας και τα πέλματα σταθερά στο πάτωμα. Αυτή η θέση περιορίζει την πίεση στο στομάχι και διευκολύνει τη φυσιολογική πρόσθια μετακίνηση του περιεχομένου.
• Αποφύγετε την κατάκλιση αμέσως μετά το γεύμα: Οι ειδικοί συνιστούν να περιμένετε τουλάχιστον 2 με 3 ώρες προτού ξαπλώσετε ή κοιμηθείτε μετά το φαγητό.
• Υψώστε το κεφαλάρι του κρεβατιού: Σε περίπτωση συχνού νυχτερινού καύσου, ανυψώστε το πάνω μέρος του κρεβατιού σας κατά 10 έως 15 εκατοστά. Έτσι η βαρύτητα ελαχιστοποιεί την ανοδική κίνηση του οξέος προς τον οισοφάγο.
• Μειώστε τα σκυψίματα και τις κάμψεις: Για να μετακινήσετε βάρη, λυγίστε τα γόνατα και κρατήστε ίσια την πλάτη, αποφεύγοντας τον σκυμμένο κορμό. Περιορίστε όσο γίνεται τις κάμψεις στο καθημερινό σας πρόγραμμα.
• Εντάξτε ασκήσεις που ενισχύουν τη στάση σας: Επιλέξτε διατάσεις και ασκήσεις για ενδυνάμωση των μυών της κοιλιάς και της πλάτης, για να μειώσετε την ενδοκοιλιακή πίεση.

Μπορεί η σωστή στάση να εξαλείψει πλήρως την οξύτητα του στομάχου;

Αν και η στάση του σώματος αποτελεί παράγοντα κινδύνου, η έντονη οξύτητα στο στομάχι ή η συχνή παλινδρόμηση συνήθως υποδηλώνει πιο σύνθετα προβλήματα υγείας όπως η ΓΟΠ ή η διαφραγματοκήλη, απαιτώντας και ιατρική παρέμβαση. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις, η βελτίωση της στάσης θεωρείται βασικό στοιχείο στις συστάσεις όσον αφορά τις αλλαγές στον τρόπο ζωής. Ο συνδυασμός αυτών των παρεμβάσεων με τη θεραπευτική αγωγή που συστήνει ο γιατρός (όπως φαρμακευτική αγωγή ή ειδική διατροφή) συμβάλλει σημαντικά στην καλύτερη διαχείριση των συμπτωμάτων και παράλληλα βελτιώνει την ποιότητα ζωής.

Πότε απαιτείται η συμβουλή γιατρού;

Εάν παρότι έχετε αλλάξει στάση και καθημερινές συνήθειες ταλαιπωρήστε από συχνό καούρα, αίσθημα καύσου ή άλγος πίσω από το στέρνο, βήχα ή ενοχλήσεις στον λαιμό, απευθυνθείτε σε γιατρό. Σημάδια μεγαλύτερης βαρύτητας όπως ανεξήγητη απώλεια βάρους, δυσκολία στην κατάποση, εμετός ή αίμα πρέπει απαραίτητα να εξεταστούν, καθώς μπορεί να υποδηλώνουν σοβαρότερα προβλήματα του πεπτικού.

Σημαντικά σημεία και συστάσεις

• Η στάση του σώματος παίζει καθοριστικό ρόλο στον έλεγχο της γαστρικής οξύτητας και στην πρόληψη της παλινδρόμησης.
• Η διατήρηση ίσιας θέσης κατά το γεύμα και η αποφυγή κατάκλισης ή κάμψεων μετά το φαγητό βοηθούν στη μείωση των ενοχλήσεων.
• Η συνεχής βελτίωση της στάσης αποτελεί μακροπρόθεσμη στρατηγική τόσο για την πρόληψη όσο και για τη θεραπεία σε συνδυασμό με άλλες τροποποιήσεις του τρόπου ζωής.
• Σε εμμένοντα συμπτώματα απαιτείται αξιολόγηση από ειδικό και ενδεχομένως περαιτέρω εξετάσεις ή αγωγή.

Η φροντίδα για τη σωστή στάση σώματος στην καθημερινότητα αποτελεί έναν απλό τρόπο να ενισχύσουμε την πεπτική ευεξία και να περιορίσουμε προβλήματα που σχετίζονται με την οξύτητα του στομάχου. Συχνά, οι πιο αποτελεσματικές λύσεις είναι εκείνες που πηγάζουν από πρακτικές αλλαγές στη ρουτίνα μας, ξεκινώντας από μια σωστή, ευθυτενή στάση και επίγνωση της θέσης του σώματος κάθε μέρα.