Προκαταβολικές Οδηγίες και Ιατρικό Πληρεξούσιο

Πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν να σκέφτονται το τέλος της ζωής τους ή να λαμβάνουν δύσκολες αποφάσεις που σχετίζονται με την υγεία τους, μέχρι τη στιγμή που είναι αναγκασμένοι να το κάνουν. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι συγγενείς συχνά καλούνται να λάβουν πολύπλοκες αποφάσεις σχετικά με θεραπείες που παρατείνουν τη ζωή ή οικονομικά ζητήματα, επειδή δεν είναι γνωστό τι πραγματικά θα ήθελε το άτομο.

Διατύπωση επιθυμιών για το τέλος της ζωής

Είναι σημαντικό κάθε άτομο, ανεξάρτητα από την ηλικία ή την υγεία του, να κάνει εμφανή τα όσα επιθυμεί σε περίπτωση ατυχήματος ή ασθένειας. Οι απρόβλεπτες καταστάσεις μπορούν να τύχουν ακόμη και σε υγιείς ανθρώπους, καθιστώντας αδύνατο να εκφράσουν οι ίδιοι τη γνώμη τους. Για αυτόν τον λόγο, οι γραπτές οδηγίες αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, ιδίως σε σοβαρές ασθένειες, ώστε οι προτιμήσεις του ατόμου να γίνονται σεβαστές ακόμη και όταν δεν μπορεί να τις κοινοποιήσει αυτοπροσώπως.

Κύριοι τύποι προκαθορισμένων οδηγιών

• Διαθήκη ζωής: Πρόκειται για έγγραφο στο οποίο καθορίζονται με σαφήνεια οι μορφές θεραπείας που παρατείνουν τη ζωή, στις οποίες συμφωνείτε. Εκεί, μπορείτε να δηλώσετε αν αποδέχεστε ή όχι αναζωογόνηση, διατροφική υποστήριξη με σωλήνα, μηχανική υποστήριξη της αναπνοής ή άλλες σχετικές παρεμβάσεις.
• Εξουσιοδότηση για αποφάσεις υγείας: Σε αυτήν την ενέργεια ορίζετε ένα άτομο που θα λαμβάνει ιατρικές αποφάσεις εκ μέρους σας όταν δεν θα είστε σε θέση να το πράξετε. Υπάρχει η δυνατότητα να ορίσετε διαφορετικά άτομα για τις υποθέσεις υγείας και για οικονομικά ζητήματα.

Συχνά η εξουσιοδότηση θεωρείται πιο εύχρηστη, επειδή δεν είναι εφικτό να προβλέψει κανείς όλες τις πιθανολογούμενες καταστάσεις ή να προσδιορίσει κάθε σενάριο με λεπτομέρεια. Σε ορισμένες χώρες, και οι δύο μορφές μπορούν να ενοποιηθούν σε ένα έγγραφο.

Σε ποιον θα πρέπει να ανατεθούν οι αποφάσεις υγείας;

Είναι απαραίτητο να επιλεγεί κάποιο πρόσωπο με απόλυτη εμπιστοσύνη, το οποίο να είναι σε θέση να τιμήσει τις επιθυμίες σας ακόμη και σε συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ακόμα και τα κοντινότερα μέλη της οικογένειας αντιμετωπίζουν ηθικά διλήμματα, για αυτό πρέπει να βεβαιωθείτε πως ο εξουσιοδοτημένος θα εφαρμόσει όσα του έχετε ζητήσει, ανεξάρτητα από το πόσο δύσκολη μπορεί να είναι η απόφαση.

Ερωτήματα στα οποία είναι χρήσιμο να απαντήσετε εκ των προτέρων

• Θα θέλατε να εφαρμόζονται όλες οι διαθέσιμες μέθοδοι μείωσης του πόνου, ακόμη και αν αυτό ενδέχεται να συντομεύσει το προσδόκιμο ζωής;
• Ποιες μορφές θεραπείας που παρατείνουν τη ζωή θα επιλέγατε όπως διατροφική υποστήριξη μέσω σωλήνα, μηχανική αναπνοή, αναζωογόνηση, αντιβιοτικά; Για πόσο χρονικό διάστημα θα επιθυμούσατε να εφαρμόζονται εάν δεν υπάρχει βελτίωση της κατάστασής σας;
• Θα επιθυμούσατε τη διακοπή της τεχνητής υποστήριξης της ζωής σε περίπτωση μη αναστρέψιμης κατάστασης;
• Ποια είναι η στάση σας απέναντι στη δωρεά οργάνων;
• Ποια φροντίδα θα θέλατε για το σώμα σας μετά τον θάνατο, όπως ενταφιασμό, καύση ή προώθηση για ιατρική έρευνα; Με ποιο ίδρυμα ή πάροχο υπηρεσιών θα προτιμούσατε να γίνει;

Σε κάθε χώρα υφίστανται συγκεκριμένες φόρμες για τις προκαθορισμένες οδηγίες, οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα επιλογής ή απόρριψης των προτεινόμενων λύσεων βάσει των προσωπικών σας πεποιθήσεων. Μπορείτε επιπλέον να καταγράψετε εξατομικευμένες επιθυμίες.

Τι να εξετάσετε επιλέγοντας εξουσιοδοτημένο για θέματα υγείας

• Εμπιστοσύνη: Επιλέξτε κάποιον που διατηρεί τη ψυχραιμία του στις συνομιλίες με γιατρούς και είναι ικανός να κάνει τις σωστές ερωτήσεις.
• Τήρηση των επιθυμιών σας: Ο εξουσιοδοτημένος πρέπει να μπορεί να διαχωρίσει τα δικά του συναισθήματα από τις δικές σας επιθυμίες και να τις ακολουθήσει με ακρίβεια.
• Κατανόηση των θέσεών σας: Είναι σημαντικό το άτομο αυτό να γνωρίζει πώς αντιλαμβάνεστε τη θεραπεία και την περίθαλψη στο τέλος της ζωής.

Καλό είναι να ορίσετε και έναν αναπληρωματικό εκπρόσωπο, σε περίπτωση που το βασικό πρόσωπο δεν μπορεί να αναλάβει τον ρόλο. Μιλήστε αναλυτικά με το επιλεγμένο άτομο, εξηγήστε όλα τα πιθανά σενάρια: τον τρόπο περίθαλψης που επιθυμείτε, τη διάρκεια των παρεμβάσεων, καθώς και κάθε άλλο σχετικό ζήτημα. Όσο περισσότερα εξηγηθούν νωρίς, τόσο καλύτερα θα κατανοήσει ο εκπρόσωπός σας τι πραγματικά επιθυμείτε.

Επιπλέον θέματα που αξίζει να συζητηθούν με τον εκπρόσωπό σας

• Συμφωνείτε με τη λήψη διατροφής ή υγρών μέσω σωλήνα;
• Θα επιλέγατε κάποιες θεραπείες (όπως αντιβιοτικά ή μηχανική υποστήριξη της αναπνοής) μόνο για δοκιμαστικό διάστημα και διακοπή τους αν δεν διαπιστώνεται βελτίωση;
• Με ποιον τρόπο θέλετε να λαμβάνεται μέριμνα για εσάς σε περίπτωση καρδιακής ανακοπής;
• Ποιους φόβους έχετε σχετικά με τις διαθέσιμες θεραπείες;
• Ποιες ανησυχίες θα προέκυπταν αν δεν ήσασταν σε θέση να λαμβάνετε μόνοι τις αποφάσεις σας;
• Υπάρχουν περιστάσεις στις οποίες θα θέλατε πιο εντατική θεραπεία, και άλλες όχι;

Πώς οι αποφάσεις αποκτούν νομική ισχύ

Ανεξάρτητα από το αν δημιουργείτε διαθήκη ζωής ή ορίζετε κάποιον εξουσιοδοτημένο, πρέπει όλες οι αποφάσεις να αποκτήσουν επίσημο χαρακτήρα. Οι μορφές προκαθορισμένων οδηγιών διαφέρουν ανάλογα με τη χώρα διαμονής, αλλά σε γενικές γραμμές συμπληρώνονται εύκολα χωρίς απαραίτητα να είναι αναγκαίος ο νομικός σύμβουλος.

Είναι σημαντικό να ακολουθούνται όλες οι απαιτούμενες διαδικασίες: τα έγγραφα πρέπει να φέρουν υπογραφή, ενώ συχνά χρειάζεται και επικύρωση από μάρτυρα ή συμβολαιογράφο. Μετά τη συμπλήρωση, βεβαιωθείτε ότι οι κοντινοί σας συγγενείς, οι γιατροί, τα νοσοκομεία ή οι επαγγελματίες φροντίδας διαθέτουν αντίγραφα και είναι ενημερωμένοι για τις οδηγίες σας. Αυτό συμβάλλει στην αποφυγή παρεξηγήσεων και διασφαλίζει ότι οι επιθυμίες σας θα εφαρμοστούν στις πιο δύσκολες στιγμές.