Πρόωρος τοκετός: συμπτώματα, αιτίες και θεραπεία

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο τοκετός μπορεί να συμβεί πιο νωρίς από το αναμενόμενο. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε επικίνδυνο για τη μητέρα ή το έμβρυο κύηση, όπως για παράδειγμα αν εντοπιστεί έντονη αιμορραγία εξαιτίας πλακούντα τοποθετημένου χαμηλά, απόσπαση του πλακούντα, διαγνωσμένες ανωμαλίες στην ανάπτυξη ή ενδείξεις πως το έμβρυο δεν αισθάνεται καλά.

Πρόληψη πρόωρου τοκετού

Οι γυναίκες που δεν ανήκουν σε ομάδες κινδύνου για πρόωρο τοκετό συνήθως επιστρέφουν σπίτι μετά από ιατρικό έλεγχο. Υπάρχει η διάχυτη άποψη πως η αυξημένη ανάπαυση και παραμονή στο κρεβάτι βοηθά στην αποφυγή πρόωρου τοκετού, όμως τα δεδομένα δείχνουν πως αυτό δεν είναι αποτελεσματικό και μπορεί να προκαλέσει άλλα προβλήματα.

Ο σωστός τρόπος για να διασφαλιστεί μια υγιής κύηση αφορά κυρίως τη φροντίδα της υγείας της γυναίκας πριν τη σύλληψη, αλλά και τη συστηματική παρακολούθηση κατά την εγκυμοσύνη από τον γυναικολόγο. Παρόλο που δεν αποτελεί πάντοτε εφικτό να αποτραπεί τελείως η πρόωρη γέννηση, υπάρχουν παράγοντες που βοηθούν στη μείωση του κινδύνου:

• Επιδιώξτε να περιορίσετε το καθημερινό άγχος. Προγραμματίστε διαλείμματα για ξεκούραση και μη διστάσετε να ζητήσετε υποστήριξη.
• Έχει αποδειχθεί συσχετισμός μεταξύ φλεγμονής των ούλων και πρόωρου τοκετού, οπότε είναι σημαντική η σχολαστική καθημερινή στοματική υγιεινή και η χρήση οδοντικού νήματος.
• Η διακοπή του καπνίσματος αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ενέργειες για τη διατήρηση της υγείας της μητέρας και του παιδιού.

Ο ειδικός γιατρός αξιολογεί με τεστ τον κίνδυνο για πρόωρο τοκετό και συζητά ποια προληπτικά μέτρα ταιριάζουν στη συγκεκριμένη περίπτωση. Εάν κριθεί αναγκαίο, μεταξύ 20ης και 28ης εβδομάδας κύησης, μπορεί να μετρηθεί το μήκος του τραχήλου της μήτρας με υπερηχογράφημα, ώστε να εκτιμηθεί ο κίνδυνος προωρότητας.

Σημερινά ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως η χορήγηση προγεστερόνης κατά τη διάρκεια της κύησης μπορεί να μειώσει την πιθανότητα πρόωρης γέννησης, ειδικά αν διαπιστωθεί βραχύς τράχηλος της μήτρας. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο ιατρός μπορεί να προτείνει κολπική προγεστερόνη.

Τι πρέπει να γνωρίζει κανείς για το πρόωρο νεογνό

Περίπου ένα στα δέκα βρέφη παγκοσμίως γεννιούνται πριν από την ολοκλήρωση της κύησης. Σε πολλές περιπτώσεις, τα πρόωρα νεογνά τελικά αναπτύσσονται ισότιμα με τα συνομήλικά τους.

Ωστόσο, τα πρόωρα βρέφη διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για ποικίλες δυσκολίες. Σε σχέση με τα βρέφη που γεννήθηκαν στο τελικό στάδιο της κύησης, μπορεί να εμφανίζουν πιο αργή αύξηση σωματικού βάρους, καθυστέρηση στην ικανότητα να στρίψουν το σώμα, να ξεκινήσουν να ομιλούν, ή να χειρίζονται αντικείμενα με τα χέρια τους.

Επιπλέον, τα γεννημένα πρόωρα παιδιά είναι περισσότερο εκτεθειμένα στο ενδεχόμενο μακροχρόνιων ζητημάτων υγείας, όπως αυτισμός, νοητική αναπηρία, εγκεφαλική παράλυση, προβλήματα στους πνεύμονες, στην όραση ή στην ακοή. Ορισμένα παιδιά αργότερα στη ζωή τους μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες συμπεριφοράς και συναισθηματικής ισορροπίας, έντονη κινητικότητα ή καθυστέρηση στην εκμάθηση γραφής και ανάγνωσης.

Όσο πιο πρόωρα γεννηθεί το βρέφος, τόσο μεγαλύτερες οι προκλήσεις

Όταν η γέννηση συμβεί έπειτα από επτά μήνες κύησης, το μωρό συνήθως χρειάζεται μόνο λίγες ημέρες παρακολούθησης σε μονάδα εντατικής φροντίδας νεογνών. Αν όμως τοκετός γίνει ακόμη νωρίτερα, η παραμονή στο νοσοκομείο διαρκεί περισσότερο και απαιτεί επιπλέον υποστήριξη.

Μετά την επιστροφή στο σπίτι, είναι σημαντικό να ελέγχετε την κατάσταση του βρέφους και να απευθύνεστε στον ιατρό αν παρατηρήσετε ανησυχητικά συμπτώματα.

• Διατροφή. Τα πρόωρα βρέφη συχνά τρέφονται αργά και σε μικρές ποσότητες, συνεπώς χρειάζεται να τα ταΐζετε σε τακτά διαστήματα, περίπου ανά τρεις με τέσσερις ώρες. Αν αρνείται την τροφή ή παρουσιάζονται δυσκολίες στο θηλασμό, συμβουλευτείτε τον γιατρό ή έναν σύμβουλο θηλασμού.
• Ύπνος. Τα νεογέννητα που γεννήθηκαν πρόωρα τείνουν να κοιμούνται πολλές ώρες, συχνά παραλείποντας κάποιο γεύμα. Γι’ αυτό πρέπει να τα ξυπνάτε την κατάλληλη στιγμή για τάισμα και πάντοτε να τοποθετούνται για ύπνο ανάσκελα.
• Αναπνοή. Αν το βρέφος αντιμετωπίζει δυσκολίες στην αναπνοή, πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον ιατρό σας.
• Θερμοκρασία σώματος. Τα πρόωρα βρέφη διαθέτουν λιγότερο σωματικό λίπος, επομένως το σώμα τους έχει δυσκολία να διατηρήσει τη θερμότητα. Εξασφαλίστε ζεστό περιβάλλον στο δωμάτιο, προφυλάξτε το παιδί από τα ρεύματα και κατά τους ψυχρότερους μήνες χρησιμοποιήστε ενδύματα σε στρώσεις.
• Ίκτερος. Εάν το δέρμα ή τα μάτια αποκτήσουν κιτρινωπή απόχρωση ή αν το παιδί έχει μειωμένη όρεξη, αυτό μπορεί να υποδεικνύει ίκτερο. Η αιτία είναι η ατελής ωρίμανση της ηπατικής λειτουργίας που δυσχεραίνει την απομάκρυνση της χρωστικής (χολερυθρίνη) από το αίμα. Συνιστάται έλεγχος για ίκτερο πριν από την έξοδο από το νοσοκομείο και άμεση συμβουλή από γιατρό αν παρουσιαστούν σημεία ίκτερου.
• Λοιμώξεις. Επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα των προώρων δεν έχει ολοκληρωθεί, είναι περισσότερο επιρρεπείς σε λοιμώξεις. Δώστε σημασία αν εμφανιστεί πυρετός ή αναπνευστικές δυσκολίες – σε τέτοιες περιπτώσεις η άμεση ιατρική εξέταση κρίνεται απαραίτητη.