Σύνδρομο Οξείας Αναπνευστικής Δυσχέρειας (ARDS): ορισμός, συμπτώματα και θεραπεία

Το σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας (ARDS) είναι μια πάθηση κατά την οποία συσσωρεύονται υγρά στους πνεύμονες, περιορίζοντας την ποσότητα οξυγόνου που λαμβάνει το σώμα. Αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία σημαντικών οργάνων όπως ο εγκέφαλος και οι νεφροί, ενδεχομένως να προκαλέσει δυσλειτουργία ή προσωρινή παύση της λειτουργίας τους.

Πώς εκδηλώνεται το ards

Όταν παρουσιάζεται ARDS, τα τοιχώματα των μικρών αιμοφόρων αγγείων στους πνεύμονες γίνονται πιο διαπερατά, επιτρέποντας στο υγρό να διαφύγει και να γεμίσει τις κυψελίδες, δηλαδή τους μικροσκοπικούς αεροθαλάμους των πνευμόνων. Αυτή η κατάσταση προκαλεί αύξηση του βάρους των πνευμόνων, παρεμποδίζει την εισαγωγή αέρα και μειώνει την παροχή οξυγόνου στο αίμα. Ως αποτέλεσμα, οι ιστοί του σώματος αρχίζουν γρήγορα να εμφανίζουν δυσλειτουργίες λόγω έλλειψης οξυγόνου.

Το ARDS αναπτύσσεται σε σύντομο χρονικό διάστημα και μπορεί να απειλήσει τη ζωή. Ωστόσο, αν αντιμετωπιστεί άμεσα, οι περισσότεροι ασθενείς ανακάμπτουν πλήρως.

Συμπτώματα που απαιτούν προσοχή

• Γρήγορη και επιφανειακή αναπνοή
• Δυσκολία στην αναπνοή ή αίσθημα δύσπνοιας
• Αδυναμία και αίσθημα εξάντλησης
• Αυξημένη καρδιακή συχνότητα
• Βήχας
• Πυρετός
• Πόνος στο στήθος, ιδιαίτερα κατά τη βαθιά αναπνοή
• Χαμηλές μετρήσεις αρτηριακής πίεσης
• Μπλε χρώμα στα χείλη ή στα νύχια, ένδειξη ανεπαρκούς οξυγόνωσης
• Σύγχυση ή ζάλη

Αιτίες εμφάνισης του ards

Σε πολλές περιπτώσεις, το ARDS προκαλείται από κάποια σοβαρή υποκείμενη πάθηση και συχνά οι ασθενείς ήδη νοσηλεύονται για άλλους λόγους όταν αναπτύσσεται το σύνδρομο αυτό. Οι κυριότεροι παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνισή του περιλαμβάνουν:

• Σήψη, όπου μια σοβαρή λοίμωξη προκαλεί έντονη φλεγμονώδη αντίδραση με αποτέλεσμα εσωτερική αιμορραγία και διαταραχή της πήξης του αίματος
• Βαρύ τραύμα ή ατύχημα, όπως τροχαία ή κάκωση της κεφαλής
• Εισπνοή τοξικών ατμών ή χημικών ουσιών
• Πνευμονία
• Απώλεια αίματος που απαιτεί μετάγγιση
• Φλεγμονή του παγκρέατος
• Υπερβολική δόση φαρμάκων
• Πνιγμός ή παραλίγο πνιγμός
• Αντιδράσεις σε χημικές ουσίες ή φάρμακα
• Εισχώρηση τροφής ή υγρών στους αεραγωγούς (εισρόφηση)
• Βαριά εγκαύματα

Δεν θα αναπτύξουν όλοι οι ασθενείς ARDS ακόμη και αν ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου. Η πιθανότητα μπορεί να αυξηθεί λόγω γενετικών χαρακτηριστικών, έντονης καπνιστικής συνήθειας, αυξημένης κατανάλωσης αλκοόλ, παχυσαρκίας, θεραπείας με οξυγόνο ή μετά από πρόσφατη επικίνδυνη χειρουργική επέμβαση ή χημειοθεραπεία.

Διαγνωστικές μέθοδοι για το ards

Η αξιολόγηση της αναπνευστικής λειτουργίας περιλαμβάνει διάφορες εξετάσεις ώστε να εξαχθεί διάγνωση. Δεν υπάρχει μία εξέταση που να επιβεβαιώνει απόλυτα το ARDS, γι’ αυτό και ο γιατρός βασίζεται στον συνδυασμό ευρημάτων από τον κλινικό έλεγχο και τα εργαστηριακά αποτελέσματα. Συχνά η διαδικασία ξεκινά με λεπτομερή κλινική εξέταση, ακρόαση της αναπνοής και εκτίμηση της αλλαγής του χρώματος του δέρματος.

• Η ύπαρξη περίσσειας υγρού στους πνεύμονες εξετάζεται μαζί με πιθανούς οιδήματα
• Σκληρή ή κυανή όψη του δέρματος μπορεί να αποτελεί πρώιμο σημείο υποξίας

Συνήθως, μία από τις πρώτες εξετάσεις είναι η ακτινογραφία θώρακος, που δίνει εικόνα για το βαθμό και την τοποθεσία συσσώρευσης υγρού στους πνεύμονες. Εάν απαιτείται, πραγματοποιείται αξονική τομογραφία.

Αιματολογικοί έλεγχοι συμβάλλουν στην εκτίμηση των επιπέδων οξυγόνου, της ύπαρξης λοίμωξης ή αναιμίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις διενεργούνται εξετάσεις για τη λειτουργία της καρδιάς, κυρίως για να αποκλειστεί καρδιακή ανεπάρκεια ή βαρύτερη επιβάρυνση του καρδιαγγειακού συστήματος.

Μέθοδοι θεραπείας του ards

Πρωταρχικός στόχος είναι η διατήρηση ικανοποιητικών επιπέδων οξυγόνου στον οργανισμό. Αυτό επιτυγχάνεται συνήθως με υποστήριξη της αναπνοής, είτε με μάσκα οξυγόνου είτε με μηχανικό αναπνευστήρα αν απαιτείται. Παράλληλα απαιτείται θεραπεία των υποκείμενων αιτίων, όπως αντιμετώπιση λοιμώξεων ή τραυμάτων.

• Χορηγούνται θρεπτικές ουσίες και φαρμακευτική αγωγή ενδοφλεβίως εφόσον κριθεί αναγκαίο
• Προβλέπονται φάρμακα για την πρόληψη θρόμβωσης ή αιμορραγίας
• Δίνονται φαρμακευτικές αγωγές για μείωση του άγχους και βελτίωση της διάθεσης

Η θεραπεία διεξάγεται συνήθως σε μονάδα εντατικής θεραπείας και η πλειονότητα των ασθενών παρουσιάζει πλήρη ανάρρωση με την πάροδο του χρόνου.

Πιθανές επιπλοκές

• Πιθανή εμφάνιση ατελεκτασίας (μερική κατάρρευση του πνεύμονα) ή συσσώρευση αέρα μεταξύ των πνευμόνων και του θωρακικού τοιχώματος (πνευμοθώρακας)
• Βλάβες οργάνων ή αποτυχία σωστής λειτουργίας τους
• Διαταραχές συνείδησης
• Αύξηση της αρτηριακής πίεσης στις πνευμονικές αρτηρίες (πνευμονική υπέρταση)
• Δημιουργία ουλών στον πνευμονικό ιστό (πνευμονική ίνωση)
• Απόφραξη αιμοφόρων αγγείων
• Δευτερογενείς λοιμώξεις

Πρόληψη και ανάρρωση μετά από ards

Μετά την ανάρρωση από το ARDS, είναι ουσιώδες να υιοθετείται ένας υγιεινός τρόπος ζωής, χωρίς κάπνισμα και κατανάλωση αλκοόλ. Δεδομένου ότι συχνά παραμένει αίσθημα αδυναμίας για μεγάλο διάστημα, ενδέχεται να συστηθεί φυσικοθεραπεία για την αποκατάσταση των δυνάμεων. Κάποιες φορές απαιτείται αναπνευστική αποκατάσταση μετά τη νοσηλεία.

Είναι ιδιαίτερα σημαντική η διατήρηση επαρκούς εμβολιαστικής κάλυψης, ειδικά για τη γρίπη, τη βακτηριακή πνευμονία και τον RSV, καθώς μειώνει τον κίνδυνο επανεμφάνισης ARDS στο μέλλον. Η διαχείριση αυτής της πάθησης απαιτεί τόσο σωματική όσο και ψυχική αντοχή. Εάν παρουσιαστούν άγχος, στρες ή διάφορες συναισθηματικές διακυμάνσεις, συνιστάται να ζητηθεί υποστήριξη ή να αναζητηθούν σχετικές ομάδες βοήθειας.