Τα στάδια της πανδημίας

Τα τελευταία χρόνια, η λέξη «πανδημία» χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο για να περιγράψει νοσήματα όπως ο COVID-19, η γρίπη των χοίρων ή η ευλογιά. Ωστόσο, τι ακριβώς σημαίνει ο όρος πανδημία και ποια είναι τα κριτήρια για τον χαρακτηρισμό μιας ασθένειας ως πανδημίας;

Η έννοια της πανδημίας

Πανδημία ονομάζεται η νόσος που εξαπλώνεται σε πολλές χώρες ή ακόμη και σε ηπείρους, επηρεάζοντας μεγάλο αριθμό ατόμων. Σημασία έχει όχι μόνο η γεωγραφική εξάπλωση, αλλά και ο ρυθμός διάδοσης της ασθένειας. Τέτοιες περιπτώσεις δεν αποτελούνται απλώς από μεμονωμένα περιστατικά, αλλά αντιπροσωπεύουν ευρεία διασπορά του μικροβίου ή του ιού. Η πιο πρόσφατη επίσημα αναγνωρισμένη πανδημία ήταν ο COVID-19.

Ποια είναι η εξέλιξη μιας πανδημίας;

Η διαδικασία εξάπλωσης μιας νόσου περιλαμβάνει διάφορα στάδια, με τις διεθνείς υγειονομικές αρχές να παρακολουθούν στενά κάθε φάση ώστε να λάβουν έγκαιρα μέτρα. Τα βασικά στάδια της εξάπλωσης περιγράφονται ως εξής:

• Εμφανίζεται ένας νέος ιός, είτε σε ανθρώπους είτε σε ζώα, με δυνατότητα να προκαλέσει παθήσεις στους ανθρώπους.
• Τα κρούσματα αυξάνονται σταθερά και εντοπίζονται εστίες μετάδοσης, ενώ ο ιός μεταδίδεται όλο και πιο εύκολα μεταξύ ανθρώπων.
• Υπάρχει συνεχής και αποτελεσματική αλυσίδα μετάδοσης από άτομο σε άτομο.
• Ο αριθμός των ασθενών μεγαλώνει και οι ειδικοί στη δημόσια υγεία λαμβάνουν μέτρα, όπως το κλείσιμο δημόσιων χώρων, τον περιορισμό των συναθροίσεων ή, όπου υπάρχουν οι δυνατότητες, τη σύσταση για εμβολιασμό ή χρήση αντιιικών σκευασμάτων.
• Τα περιστατικά μειώνονται σταδιακά και ο ρυθμός μετάδοσης επιβραδύνεται.
• Ακόμη και μετά το τέλος της πανδημίας, οι φορείς υγείας συνεχίζουν να παρακολουθούν τη συμπεριφορά του ιού και να εντοπίζουν ενδεχόμενες νέες εξάρσεις.

Γιατί είναι σημαντική η παρακολούθηση των πανδημιών;

Για την παρακολούθηση των πανδημιών αξιοποιούνται διαφορετικές μεθοδολογίες και πρωτόκολλα, με σκοπό να διασφαλιστεί η έγκαιρη ενημέρωση και προστασία του κοινού. Με τον έλεγχο των σταδίων διασποράς επιδιώκεται η μείωση των κινδύνων της νόσου, η προστασία των πιο ευάλωτων ομάδων και η ταχεία αντίδραση σε νέα κύματα κρουσμάτων. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ένας πανδημικός ιός εξαφανίζεται πλήρως μετά το πέρας μιας πανδημίας· συνήθως παρακολουθείται για το ενδεχόμενο επανεμφάνισης και λαμβάνονται προληπτικά μέτρα.