Βρεφικοί κολικοί: πιθανά αίτια, τρόποι ανακούφισης και συμβουλές

Η διάγνωση του κολικού βασίζεται κυρίως στις περιγραφές των γονέων για τη συμπεριφορά του βρέφους και σε προσεκτική κλινική εξέταση. Ο γιατρός θα ζητήσει πληροφορίες σχετικά με τις συνήθειες ύπνου, διατροφής και κλάματος του παιδιού, ενώ θα εξετάσει το επίπεδο ενέργειας, το χρώμα του δέρματος, την αναπνοή, τη θερμοκρασία σώματος και το βάρος. Αν κριθεί σκόπιμο, μπορεί να προτείνει επιπλέον εξετάσεις ώστε να αποκλειστούν άλλοι ενδεχόμενοι λόγοι δυσφορίας.

Τρόποι ανακούφισης του κολικού

Οι ακριβείς αιτίες του κολικού παραμένουν άγνωστες και, συνεπώς, δεν υπάρχει μια καθολικά εφαρμόσιμη θεραπευτική προσέγγιση για όλα τα βρέφη. Αυτό που λειτουργεί σε ένα παιδί μπορεί να μη βοηθήσει κάποιο άλλο. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι το κλάμα αποτελεί φυσικό στάδιο της ανάπτυξης. Προσπαθώντας να αναγνωρίσετε τα διάφορα είδη κλάματος και να κατανοήσετε τι χρειάζεται το μωρό, μπορείτε να προσεγγίσετε πιο εύκολα ήσυχα βράδια.

• Ελέγξτε ότι το μωρό δεν πεινάει, αλλά προσέξτε να μην το ταΐζετε υπερβολικά.
• Αν θηλάζετε, συζητήστε με τον γιατρό αν τα φάρμακα ή η διατροφή σας μπορεί να προκαλούν ενόχληση ή αλλεργία στο παιδί.
• Αλλάζετε συχνά θέση στο μωρό, γυρίστε το ή κάντε απαλό μασάζ στην κοιλιά και την πλάτη.
• Μιλήστε ή τραγουδήστε απαλά στο παιδί σας.
• Δοκιμάστε πιπίλα ή τυλίξτε το με μια μαλακή κουβερτούλα.
• Αγκαλιάστε το μωρό με τρόπο ώστε να έρχεται σε επαφή το δέρμα του με το δικό σας.
• Χρησιμοποιήστε ήχους λευκού θορύβου, όπως έναν ανεμιστήρα ή ηχογραφήσεις καρδιακών χτύπων σε χαμηλή ένταση.
• Δοκιμάστε να βγείτε βόλτα με το αυτοκίνητο ή να κάνετε μεγαλύτερους περιπάτους.
• Μπορεί να βοηθήσει να τοποθετήσετε το μωρό σε λικνιστή ή δονητική καρέκλα ή να του κάνετε ένα ζεστό μπάνιο.

Πόσο διαρκεί ο κολικός;

Οι εκδηλώσεις του κολικού τείνουν να μειώνονται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Συνήθως, τα επεισόδια έντονου και παρατεταμένου κλάματος παρουσιάζουν σημαντική μείωση περίπου στους 4 μήνες ζωής, αν και σε ορισμένα βρέφη μπορεί να παραμένουν έως και έξι μήνες.

Μασάζ: οφέλη για το βρέφος και τους γονείς

Το μασάζ αποτελεί μια απλή και φυσική μέθοδο στήριξης των βρεφών που υποφέρουν από κολικό. Έρευνες δείχνουν ότι τα μωρά που απολαμβάνουν απαλό μασάζ διάρκειας 15-20 λεπτών κάθε πρωί και βράδυ έχουν συνήθως λιγότερα επεισόδια έντονου κλάματος σε σύγκριση με εκείνα που μόνο τα λικνίζουν. Ένα παιδί που δέχεται τακτικό μασάζ νιώθει πιο ήρεμο και ασφαλές, ενώ ενδυναμώνεται η σχέση εμπιστοσύνης με τους γονείς. Παράλληλα, οι ίδιοι οι γονείς κατανοούν καλύτερα τα σήματα του παιδιού και αισθάνονται μεγαλύτερη χαλάρωση.

Στάση ύπνου και ασφάλεια του παιδιού

Αν και μπορεί να δελεαστείτε να δοκιμάσετε διαφορετικές στάσεις ύπνου με στόχο την ανακούφιση του κολικού, είναι κρίσιμο το βρέφος να τοποθετείται πάντα για ύπνο σε ύπτια θέση. Ο ύπνος σε πλάγια ή ύπτια θέση σε βρέφη μικρής ηλικίας αυξάνει τον κίνδυνο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου, καθώς ενδέχεται να επηρεαστεί η αναπνοή ή η αφύπνισή τους.

Για να ηρεμήσετε το μωρό, μπορείτε να του κάνετε απαλό μασάζ στην πλάτη όσο βρίσκεται μπρούμυτα πάνω στα γόνατά σας, αλλά όταν κοιμηθεί, φροντίστε πάντα να το γυρίζετε σε ύπτια θέση.

Επιπλέον μέτρα αντιμετώπισης του κολικού

Στα φαρμακεία διατίθενται διάφορα σκευάσματα για τη μείωση του κολικού ή των αερίων, όπως προβιοτικά, σταγόνες κατά των αερίων και το λεγόμενο «gripe water». Σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα, δεν υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητά τους. Παλαιότερες μελέτες έδειξαν ότι σε ορισμένα βρέφη οι σταγόνες κατά των αερίων μπορούν να βοηθήσουν, ενώ τα προβιοτικά ίσως έχουν ορισμένα οφέλη. Ωστόσο, οι ειδικοί δεν συνιστούν τη χρήση τέτοιων παρασκευασμάτων για όλα τα βρέφη προληπτικά.

Πριν χορηγήσετε οποιοδήποτε συμπλήρωμα ή σκεύασμα στο παιδί σας, είναι απαραίτητη η συμβουλή του παιδιάτρου.

Πιθανές επιπλοκές

Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο κολικός υποχωρεί μόνος του και οι μακροπρόθεσμες επιπλοκές για το παιδί είναι πολύ σπάνιες. Περισσότερα προβλήματα εμφανίζονται στους γονείς, καθώς η έλλειψη ύπνου, το συνεχές άγχος και η παρατεταμένη κόπωση αυξάνουν τον κίνδυνο μεταγεννητικής κατάθλιψης, αλλά επίσης μπορούν να προκαλέσουν αίσθημα ενοχής, ανημπόριας ακόμη και πρόωρη διακοπή του θηλασμού. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, η υπερκόπωση των γονέων μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνο ταρακούνημα του βρέφους.

Είναι δυνατή η πρόληψη του κολικού;

Επειδή οι ακριβείς παράγοντες που προκαλούν τον κολικό δεν έχουν διευκρινιστεί, δεν υπάρχουν και αναγνωρισμένες μέθοδοι πρόληψης. Το σημαντικότερο είναι να προσφέρετε στο μωρό μια ήρεμη, ασφαλή και ευχάριστη ατμόσφαιρα, αν και ακόμα και με την καλύτερη φροντίδα, ο κολικός μπορεί να εμφανιστεί.

Πότε πρέπει να απευθυνθείτε στον γιατρό;

Παρακολουθείτε αν, εκτός από τα παρατεταμένα επεισόδια κλάματος, εμφανίζονται και άλλες ανησυχητικές ενδείξεις υγείας στο παιδί. Απευθυνθείτε σε γιατρό όταν:

• Τα συμπτώματα του κολικού συνεχίζουν μετά τους 6 μήνες ζωής.
• Το μωρό αρνείται το φαγητό ή έχει σημαντικά μειωμένη όρεξη σε σχέση με το συνηθισμένο.
• Παρουσιάζει αδιάκοπο, έντονο κλάμα που δεν υποχωρεί.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτείται άμεση ιατρική παρέμβαση:

• Όταν το κλάμα αλλάζει ξαφνικά σε χαρακτήρα ή εμφανίζεται ανώμαλη συμπεριφορά.
• Όταν η θερμοκρασία σώματος φτάνει τους 38°C ή παραπάνω.
• Αν εμφανιστεί έντονος έμετος ή διάρροια.
• Υπάρχει παρουσία αίματος στα κόπρανα.
• Υπάρχουν δυσκολίες στην αναπνοή.

Η ψυχική υγεία των γονέων και αυτοφροντίδα

Η καθημερινότητα με ένα βρέφος που παρουσιάζει κολικό χαρακτηρίζεται συχνά από κόπωση και άγχος. Είναι ουσιώδες να φροντίζετε και τη δική σας ψυχική υγεία. Αν χρειάζεστε ένα διάλειμμα, τοποθετήστε το παιδί με ασφάλεια στην κούνια ή το πάρκο και απομακρυνθείτε για λίγο ώστε να χαλαρώσετε. Η υποστήριξη από συγγενείς ή φίλους είναι πολύτιμη. Η προσωπική σας ξεκούραση συμβάλλει στο να ανταποκρίνεστε καλύτερα στις ανάγκες του μωρού και να αντιμετωπίζετε το κλάμα του.

Εάν νιώσετε ανήμποροι ή έχετε αρνητικές σκέψεις, είναι απολύτως απαραίτητο να επικοινωνήσετε με κάποιον ειδικό ή τον γιατρό σας.

Κύρια στοιχεία για τον κολικό

Ο όρος κολικός αναφέρεται σε περιόδους παρατεταμένου και έντονου κλάματος σε βρέφη, διάρκειας άνω των 3 ωρών ημερησίως, τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα για περισσότερες από 3 εβδομάδες, χωρίς να εντοπίζεται σαφής αιτία. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που εμφανίζεται ανά τον κόσμο σε πολλά βρέφη. Αν και ο κολικός δημιουργεί έντονο άγχος σε βρέφη και γονείς, δεν συνιστά σοβαρό κίνδυνο και συνήθως υποχωρεί από μόνος του. Αν υπάρχουν αμφιβολίες για την υγεία του βρέφους ή αν η διαχείριση του άγχους φαίνεται δύσκολη, ενδείκνυται να ζητήσετε ιατρική ή ψυχολογική συμβουλή.