Υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια: συμπτώματα, διαγνωστικές εξετάσεις και θεραπεία

Η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια είναι μια καρδιακή πάθηση που συχνά έχει κληρονομική βάση. Η διαχείρισή της δεν περιορίζεται μόνο στα φάρμακα, καθώς σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής. Με σωστή φροντίδα και επίβλεψη της υγείας, είναι δυνατόν να περιοριστούν τα συμπτώματα και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ασθενών.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια

Είναι βασικό να δοθεί έμφαση σε μια ισορροπημένη διατροφή και στην κατάλληλη πρόσληψη υγρών. Συνιστάται, σε γενικές γραμμές, να διατηρείται επαρκής ενυδάτωση εκτός αν ο γιατρός δώσει διαφορετικές οδηγίες. Σε ασθενείς που εμφανίζουν συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας, ο ιατρός μπορεί να συστήσει περιορισμό στην κατανάλωση υγρών ή αλατιού.

Η κατανάλωση αλκοόλ και ροφημάτων που περιέχουν καφεΐνη θα πρέπει να συζητηθεί με τον γιατρό, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να επηρεάσουν τα συμπτώματα της νόσου.

Η σωματική δραστηριότητα έχει ιδιαίτερη σημασία, αλλά το είδος και η ένταση της άσκησης οφείλουν να προσαρμόζονται ανάλογα με την κατάσταση κάθε ασθενούς. Οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να πραγματοποιούν ελαφριές, μη ανταγωνιστικές αερόβιες δραστηριότητες. Ωστόσο, ορισμένες φορές – ειδικά σε προχωρημένα στάδια ή με έντονα συμπτώματα – ο γιατρός μπορεί να συστήσει αποφυγή κάθε είδους άσκησης. Η άρση βαρών και οι πολύ έντονες σωματικές δραστηριότητες δεν προτείνονται για αυτήν την ομάδα ασθενών.

Τακτικός ιατρικός έλεγχος

Η τακτική παρακολούθηση από καρδιολόγο είναι απαραίτητη, συνήθως τουλάχιστον μια φορά ετησίως, ενώ για τους νεοδιαγνωσθέντες η παρακολούθηση μπορεί να είναι συχνότερη. Αυτές οι επισκέψεις συμβάλλουν στην έγκαιρη ανίχνευση της εξέλιξης της νόσου και στη βελτιστοποίηση του θεραπευτικού σχεδιασμού.

Φαρμακευτική αγωγή στην υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια

Η χρήση φαρμάκων αποτελεί συχνή θεραπευτική επιλογή για τη νόσο, καθώς μπορεί να βελτιώσει τη λειτουργία της καρδιάς και να περιορίσει τα συμπτώματα. Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες κατηγορίες είναι οι β-αναστολείς και οι ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου, οι οποίοι συμβάλλουν στη χαλάρωση του καρδιακού μυός και στη μείωση των εμποδίων στη ροή του αίματος.

Σε ασθενείς που εμφανίζουν διαταραχές του καρδιακού ρυθμού, ο γιατρός δύναται να χορηγήσει φαρμακευτική αγωγή για τη ρύθμιση του ρυθμού ή για τη μείωση των επεισοδίων αρρυθμίας. Επίσης, μπορεί να προταθεί αποφυγή συγκεκριμένων φαρμάκων που ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την αρτηριακή πίεση ή να αυξήσουν το έργο της καρδιάς.

Στην περίπτωση καρδιακής ανεπάρκειας, η φαρμακευτική αγωγή συνδυάζεται με ειδική δίαιτα για καλύτερη διαχείριση της κατάστασης.

Ιατρικές παρεμβάσεις στην υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια

• Η μυεκτομή του μεσοκοιλιακού διαφράγματος αποτελεί χειρουργική τεχνική όπου αφαιρείται το υπερτροφικό τμήμα του διαφράγματος της καρδιάς, εξασφαλίζοντας καλύτερη ροή αίματος από την αριστερή κοιλία προς την αορτή και μειώνοντας τα εμπόδια στην κυκλοφορία.
• Στην αλκοολική κατάλυση, πρώτα εντοπίζεται το στενωμένο σημείο του μεσοκοιλιακού διαφράγματος· στη συνέχεια, τοποθετείται ειδικός καθετήρας και εγχέεται πολύ μικρή ποσότητα αιθανόλης. Αυτό προκαλεί ελεγχόμενη, τοπική νέκρωση του καρδιακού ιστού· σταδιακά ο ιστός αυτός συρρικνώνεται και η ροή του αίματος βελτιώνεται.
• Οι εμφυτεύσιμοι απινιδωτές (ICD) προορίζονται για άτομα με υψηλό κίνδυνο σοβαρών διαταραχών του καρδιακού ρυθμού ή αιφνίδιας καρδιακής ανακοπής. Αυτές οι συσκευές παρακολουθούν την καρδιακή λειτουργία και, αν χρειαστεί, αποστέλλουν ηλεκτρική ώθηση που αποκαθιστά τον φυσιολογικό ρυθμό.

Αιφνίδιος καρδιακός θάνατος και ενδοκαρδίτιδα σε ασθενείς με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια

Η μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών δεν διατρέχει σημαντικό κίνδυνο, ωστόσο ένα μικρό ποσοστό μπορεί να έχει αυξημένες πιθανότητες αιφνιδίου καρδιακού θανάτου. Αυξημένη επικινδυνότητα παρατηρείται όταν:

• υπάρχει οικογενειακό ιστορικό αιφνιδίου καρδιακού θανάτου,
• οι νεότεροι σε ηλικία έχουν παρουσιάσει επανειλημμένα επεισόδια λιποθυμίας,
• σημειώνονται ασυνήθιστες μεταβολές της αρτηριακής πίεσης κατά τη σωματική δραστηριότητα,
• στους ενήλικες υπάρχουν συχνά επεισόδια ταχυαρρυθμιών,
• συμπτώματα είναι έντονα και η καρδιακή λειτουργία είναι μειωμένη.

Όταν ανιχνεύονται πολλαπλοί παράγοντες κινδύνου ταυτόχρονα, ο γιατρός ενδέχεται να προτείνει περαιτέρω θεραπείες, όπως αντιαρρυθμικά φάρμακα ή εμφύτευση απινιδωτή. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο κίνδυνος παραμένει χαμηλός, όμως καλό είναι όλοι οι ασθενείς να συζητούν εκτενώς τις απορίες τους με τον θεράποντα ιατρό.

Μέτρα προστασίας από τον κίνδυνο ενδοκαρδίτιδας

Άτομα με αποφρακτική υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια ενδέχεται να είναι περισσότερο επιρρεπή στην εμφάνιση λοιμώδους ενδοκαρδίτιδας, μιας σοβαρής φλεγμονής της καρδιάς. Συνιστάται η παρακάτω προσοχή:

• Ενημέρωση όλων των γιατρών και οδοντιάτρων σχετικά με τη διάγνωση, καθώς σε κάποιες περιπτώσεις πριν από παρεμβάσεις που προκαλούν αιμορραγία (στόμα, αναπνευστικό ή πεπτικό σύστημα) μπορεί να θεωρηθεί απαραίτητη η προφυλακτική χρήση αντιβιοτικών.
• Σε εμφάνιση συμπτωμάτων λοίμωξης, απαιτείται άμεση επικοινωνία με τον ιατρό.
• Η επιμελής στοματική υγιεινή και η φροντίδα των ούλων είναι καθοριστικής σημασίας.