Βασικός τρόμος: αιτίες, συμπτώματα, διάγνωση και θεραπεία

Ο ιδιοπαθής τρόμος αποτελεί μία από τις πιο συχνές διαταραχές της κίνησης. Τα χαρακτηριστικά του περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες, ακούσιες κινήσεις των άκρων, με συχνότερη εκδήλωση στα χέρια. Για πολλούς ασθενείς, το φαινόμενο αυτό δεν επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητα, ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συμπτώματα εντείνονται τόσο ώστε να απαιτούνται διάφορες θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Πιθανές συσχετίσεις ιδιοπαθούς τρόμου με άλλες παθήσεις

Επιστημονικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι τα άτομα με ιδιοπαθή τρόμο παρουσιάζουν συχνότερα και άλλα προβλήματα υγείας. Τα πιο συνήθη είναι:

• Αυξημένη αρτηριακή πίεση
• Χρόνιες καταστάσεις πόνου
• Υψηλά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα (υπερχοληστερολαιμία)
• Κόπωση και διαταραχές του ύπνου
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Έντονο άγχος
• Καταθλιπτική διάθεση
• Διαταραχές εθισμού

Ορισμένες επιστημονικές μελέτες εξετάζουν πιθανή συχνότερη εμφάνιση νόσου Πάρκινσον ή άνοιας στα άτομα με ιδιοπαθή τρόμο, ωστόσο αυτά τα ευρήματα παραμένουν αμφιλεγόμενα και δεν έχουν επιβεβαιωθεί πλήρως.

Διαγνωστική διαδικασία για τον ιδιοπαθή τρόμο

Η διάγνωση ξεκινά με λεπτομερή συζήτηση σχετικά με το ιστορικό υγείας και τυχόν οικογενειακές παθήσεις. Ο θεράπων ιατρός προχωρά σε ενδελεχή φυσική εξέταση που περιλαμβάνει νευρολογική εκτίμηση:

• Αξιολόγηση μυϊκού τόνου και δύναμης
• Έλεγχος των αντανακλαστικών
• Διερεύνηση ικανότητας ισορροπίας
• Εκτίμηση ομιλίας
• Καταγραφή αν ο τρόμος προκύπτει σε κατάσταση ηρεμίας ή κατά την κίνηση
• Προσδιορισμός της περιοχής που επηρεάζεται (μονόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη συμμετοχή του σώματος)
• Ανάλυση της φύσης, της συχνότητας και της έντασης του τρόμου (τυπικά 6 έως 12 χερτς, με μείωση της συχνότητας και αύξηση της έντασης με την πάροδο της ηλικίας)

Για πιο ακριβή διερεύνηση των αιτίων των συμπτωμάτων, οι γιατροί μπορεί να προτείνουν συμπληρωματικές εξετάσεις αίματος, ούρων, νευροαπεικόνισης ή ηλεκτρομυογραφήματος, μέσω του οποίου ελέγχεται η λειτουργία των μυών και των νεύρων. Επιπλέον, η ικανότητα χειρισμών, όπως η γραφή ή η διαδικασία της σίτισης, ενδέχεται να αξιολογηθεί.

Επιλογές θεραπείας

Όταν ο τρόμος δεν δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινή ζωή, μπορεί να μην απαιτείται καμία αγωγή. Ανταυτού, αν περιορίζει τη λειτουργικότητα, διατίθενται διάφορες θεραπευτικές λύσεις:

Φαρμακευτικές θεραπείες

Η επιλογή φαρμάκων εξαρτάται από τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και ενδέχεται να χρειαστεί συνδυασμός σκευασμάτων. Ως πρώτης γραμμής αγωγή προτιμώνται φάρμακα που αποδεδειγμένα μειώνουν τον τρόμο, όπως η προπρανολόλη και η πριμιδόνη. Αυτά παρεμβαίνουν στη μετάδοση των νευρικών ερεθισμάτων στον εγκέφαλο, περιορίζοντας το φαινόμενο.

Αν αυτά δεν αποδώσουν, εξετάζεται η χορήγηση άλλων φαρμάκων, όπως αλπραζολάμη, ατενολόλη, κλοναζεπάμη, γκαμπαπεντίνη, μετοπρολόλη, πρεγκαμπαλίνη, τοπιραμάτη, ζονισαμίδη. Σε επιμονή των συμπτωμάτων, χρησιμοποιούνται θεραπείες τρίτης γραμμής όπως κλοζαπίνη ή νιμοδιπίνη.

Σε ειδικές περιπτώσεις με εμπλοκή της κεφαλής ή των φωνητικών χορδών, ή όταν τα φάρμακα δεν επαρκούν, εφαρμόζονται ενέσεις βοτουλινικής τοξίνης. Αυτή η μέθοδος έχει αξιοποιηθεί και σε ορισμένες μορφές τρόμου των χεριών.

Βοηθητικές συσκευές

Στην καθημερινότητα, αποτελεσματική υποστήριξη προσφέρουν εξειδικευμένες βοηθητικές συσκευές, όπως βάρη καρπού, βαριά εργαλεία ή ειδικά προσαρμοσμένα μαχαιροπήρουνα για τη διευκόλυνση στη σίτιση. Επιπλέον, υπάρχουν τεχνολογικές λύσεις που λειτουργούν με ενεργό περιορισμό των ακούσιων κινήσεων.

Το άγχος και η ένταση μπορεί να εντείνουν τα συμπτώματα, οπότε τεχνικές χαλάρωσης ή βιοανάδρασης ωφελούν σε αρκετές περιπτώσεις τα άτομα με τρόμο.

Χειρουργικές παρεμβάσεις

Εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση (dbs)

Η εν τω βάθει διέγερση αποτελεί τη χειρουργική μέθοδο με τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Μελέτες δείχνουν ότι έως και το 70-90% των ατόμων παρουσιάζουν αισθητή μείωση του τρόμου στα χέρια μετά τη διαδικασία αυτή. Κατά την επέμβαση τοποθετείται ηλεκτρόδιο στον θάλαμο του εγκεφάλου και συνδέεται με ειδική συσκευή που διοχετεύει ασθενείς παλμούς, καταστέλλοντας τα μη φυσιολογικά σήματα και μειώνοντας το σύμπτωμα.

Θεραπεία με εστιασμένο υπέρηχο υπό καθοδήγηση μαγνητικού συντονισμού

Κατά τη θεραπεία αυτή, ο εστιασμένος υπέρηχος, με τη βοήθεια απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού, στοχεύει επιλεκτικά μικρές περιοχές του εγκεφάλου. Η διαδικασία πραγματοποιείται χωρίς τομές ή αναισθησία και ο ασθενής παραμένει σε εγρήγορση. Παρά τα πλεονεκτήματά της, αυτή η τεχνική δεν ενδείκνυται για όλους τους ασθενείς, ενώ η βελτίωση μπορεί σταδιακά να μειώνεται.

Ραδιοχειρουργική μέθοδος με γ-ακτινοβολία

Με τη μέθοδο αυτή, κύτταρα του θαλάμου που ευθύνονται για τον τρόμο καταστρέφονται με στοχευμένη και ισχυρή ακτινοβολία. Η χρήση της είναι λιγότερο συχνή λόγω της πιθανότητας αυξημένου κινδύνου νεοπλασιών σε βάθος χρόνου.

Υπάρχει τρόπος πρόληψης του ιδιοπαθούς τρόμου;

Δεδομένου ότι τα αίτια του ιδιοπαθούς τρόμου παραμένουν ασαφή, δεν υφίστανται αυτήν τη στιγμή αποδεδειγμένοι τρόποι πρόληψής του. Επειδή ωστόσο μπορεί να υπάρχει κληρονομική προδιάθεση, η επιστημονική κοινότητα συνεχίζει να ερευνά πιθανές στρατηγικές για πρόληψη και θεραπεία.

Μπορεί να επέλθει πλήρης ίαση του ιδιοπαθούς τρόμου;

Σήμερα δεν υφίσταται θεραπεία που να οδηγεί σε πλήρη ίαση του ιδιοπαθούς τρόμου και τα συμπτώματα δεν εξαφανίζονται από μόνα τους. Παρόλα αυτά, με κατάλληλη φαρμακευτική ή/και χειρουργική παρέμβαση, συχνά παρατηρείται σημαντική βελτίωση στην ποιότητα και την ανεξαρτησία της καθημερινής ζωής.

Για κάθε ασθενή σχεδιάζεται εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει και αλλαγές στον τρόπο ζωής με στόχο τον αποτελεσματικότερο έλεγχο του τρόμου.

Συνοψίζοντας

Ο ιδιοπαθής τρόμος είναι μία από τις πιο συχνές διαταραχές της κίνησης, ενώ κατά κύριο λόγο επηρεάζει τα χέρια. Εάν το πρόβλημα δεν δυσχεραίνει την καθημερινότητα, ενδεχομένως η ιατρική παρέμβαση να μην είναι αναγκαία. Σε περιπτώσεις έντονων συμπτωμάτων, υπάρχουν διαθέσιμες πολλές προσεγγίσεις που βελτιώνουν την κατάσταση και τη λειτουργικότητα του ασθενούς, όπως φάρμακα, ειδικά βοηθήματα και σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές.