Τενοντοελυτρίτιδα: αιτίες, συμπτώματα και αντιμετώπιση

Η τενοντοελυτρίτιδα αποτελεί φλεγμονώδη κατάσταση που προσβάλλει το προστατευτικό έλυτρο των τενόντων, γνωστό ως σύναθρη έλυτρο. Οι τένοντες συνδέουν τους μύες με τα οστά και είναι απαραίτητοι για κάθε κίνηση. Το σύναθρη έλυτρο αποτελεί βλεννώδη μεμβράνη που περιβάλλει τους τένοντες, προστατεύοντάς τους από τριβές και τραυματισμούς. Όταν παρουσιαστεί φλεγμονή στο έλυτρο αυτό, οι κινήσεις προκαλούν πόνο και το εύρος κίνησης της προσβεβλημένης περιοχής μειώνεται.

Συνήθεις περιοχές εμφάνισης

Αν και η τενοντοελυτρίτιδα μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιονδήποτε τένοντα, εμφανίζεται συχνότερα στον καρπό, στο χέρι και το πέλμα. Τα συμπτώματα ενδέχεται να διαφέρουν ελαφρώς ανάλογα με την περιοχή.

Τενοντοελυτρίτιδα του καρπού

Μια χαρακτηριστική μορφή είναι η τενοντοελυτρίτιδα De Quervain. Εκδηλώνεται με πόνο στην εσωτερική πλευρά του καρπού, κοντά στον αντίχειρα. Συχνά παρατηρείται μπλοκάρισμα ή ήχος κλικ κατά τη συμπίεση ή περιστροφή του καρπού, ενώ τα συμπτώματα επιδεινώνονται κατά τη σύσφιξη αντικειμένων ή την προσπάθεια περιστροφής.

Τενοντοελυτρίτιδα του χεριού

Η φλεγμονή στα χέρια προκαλεί πόνο, διόγκωση και ερυθρότητα. Οι κινήσεις περιορίζονται και ενίοτε εμφανίζεται σκλήρυνση στη βάση των δακτύλων. Σε χρόνιες φλεγμονώδεις αρθρίτιδες, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, μπορεί να παρατηρηθεί παραμόρφωση του χεριού.

Τενοντοελυτρίτιδα της ποδοκνημικής

Μορφή αυτής της κατάστασης είναι η τενοντοελυτρίτιδα του οπίσθιου κνημιαίου τένοντα, συχνή σε άτομα που ασκούνται εντατικά ή έχουν υποστεί τραυματισμό. Ο πόνος εντοπίζεται στο πέλμα και την ποδοκνημική, συνοδεύεται από οίδημα του τένοντα, και αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να αποδυναμωθεί η ποδική καμάρα.

Τενοντοελυτρίτιδα στον αστράγαλο

Στην ποδοκνημική, η φλεγμονή εμφανίζεται στους περονιαίους τένοντες, προκαλώντας πόνο, οίδημα και περιορισμένη κινητικότητα, γεγονός που επηρεάζει την καθημερινότητα. Συχνά προκύπτει μετά από υπερκαταπόνηση του αστραγάλου, άλματα, αθλητικές δραστηριότητες ή τραυματισμό.

Στενωτική τενοντοελυτρίτιδα

Αυτή η κατάσταση αναφέρεται και ως «κλικ δάκτυλο» ή «κλικ αντίχειρας». Το έλυτρο και ο τένοντας παχαίνουν, εμφανίζονται οζίδια και το δάκτυλο μπορεί να μπλοκάρει ή να κάνει ήχο κλικ κατά την έκταση ή κάμψη. Συνήθως επηρεάζονται ο παράμεσος και ο αντίχειρας.

Συμπτώματα

• Πόνος που επιτείνεται με επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως σε σπορ ή χρήση εργαλείων
• Οίδημα στην περιοχή της προσβεβλημένης άρθρωσης
• Περιορισμένο εύρος κίνησης – δυσκολία στην κίνηση των δακτύλων ή της προσβεβλημένης περιοχής
• Αλλαγή στο χρώμα ή ερυθρότητα του δέρματος πάνω από τον τένοντα
• Αυξημένη ευαισθησία – πόνος ακόμη και με ελαφρύ άγγιγμα

Με την ένταση της φλεγμονής, συσσωρεύεται υγρό στο σύναθρη έλυτρο, κάτι που οδηγεί σε ορατό οίδημα.

Παράγοντες εμφάνισης τενοντοελυτρίτιδας

Συχνά η ακριβής αιτία της φλεγμονής δεν είναι ξεκάθαρη, ωστόσο έχουν καταγραφεί διάφοροι παράγοντες κινδύνου.

• Ηλικία – άτομα μέσης ηλικίας εμφανίζουν αυξημένη συχνότητα
• Ορισμένα νοσήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και χρόνιες παθήσεις των αρθρώσεων, ενισχύουν τον κίνδυνο
• Συχνές, επαναλαμβανόμενες κινήσεις λόγω εργασίας ή αθλητισμού
• Υπερβολική καταπόνηση του σώματος, ανύψωση βαρών ή αθλητικές δραστηριότητες με επαναλαμβανόμενη κίνηση
• Κύηση – σε ορισμένες περιπτώσεις, κυρίως σε γυναίκες

Σε κάποιες περιπτώσεις, φλεγμονή μπορεί να προέλθει από λοιμώξεις ή ορισμένα φάρμακα όπως στατίνες και συγκεκριμένα αντιβιοτικά.

Διάγνωση τενοντοελυτρίτιδας

Η αναγνώριση της πάθησης βασίζεται κυρίως στα εμφανή συμπτώματα και την κλινική εξέταση. Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει τη διενέργεια συγκεκριμένων κινήσεων ή να ασκήσει πίεση στην πάσχουσα περιοχή για να εκτιμήσει την ύπαρξη δυσφορίας. Η αναφορά πρόσφατων αλλαγών στη δραστηριότητα ή στις κινήσεις είναι ιδιαίτερα σημαντική. Σε περιπτώσεις αμφιβολίας μπορεί να ζητηθεί υπερηχογράφημα ή μαγνητική τομογραφία.

Μέθοδοι αντιμετώπισης

Η θεραπεία συνήθως βασίζεται στην ανάπαυση, με τα καλύτερα αποτελέσματα να επιτυγχάνονται όταν ξεκινήσει νωρίς. Αποφεύγεται η συμμετοχή σε δραστηριότητες που προκαλούν επιδείνωση των συμπτωμάτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις προτείνεται η χρήση νάρθηκα με σκοπό τον περιορισμό των κινήσεων.

Σε έξαρση της φλεγμονής συνιστάται ψύξη της περιοχής. Αν το κρύο δεν είναι επαρκές, μπορεί να δημιουργηθεί ανακούφιση με τη χρήση θερμότητας. Συχνά είναι αποτελεσματικά τα μη συνταγογραφούμενα αντιφλεγμονώδη, όπως η ιβουπροφαίνη. Σε περιπτώσεις όπου απαιτείται, ο ιατρός μπορεί να χορηγήσει πιο ισχυρά φάρμακα ή να προχωρήσει σε έγχυση κορτικοστεροειδών.

Όταν η τενοντοελυτρίτιδα προκαλείται από λοίμωξη, χορηγούνται αντιβιοτικά.

Μετά τη βελτίωση του πόνου και του οιδήματος, είναι σημαντική η σταδιακή κινητοποίηση της άρθρωσης. Ο γιατρός ή φυσιοθεραπευτής ενδείκνυται να προτείνει ειδικές ασκήσεις για την αποκατάσταση της κίνησης, οι οποίες εκτελούνται αρκετές φορές καθημερινά.

Χειρουργική θεραπεία

Αν η συντηρητική θεραπεία αποτύχει για διάστημα μηνών, μπορεί να συστηθεί χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση πραγματοποιείται σε εξωτερική βάση και έχει σύντομη διάρκεια, με στόχο την αποδέσμευση ή αφαίρεση τενόντων ώστε να ελευθερωθούν οι κινήσεις. Ενίοτε κατά τη διάρκεια της επέμβασης πραγματοποιείται έκπλυση της περιοχής ή αφαίρεση του λοιμωδούς παράγοντα.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ασθενείς αναρρώνουν μετά από συντηρητική ή χειρουργική θεραπεία. Ωστόσο, σε χρόνια νοσήματα ή παρουσία λοίμωξης, η ανάρρωση μπορεί να διαρκέσει περισσότερο.

Τρόποι μείωσης του κινδύνου

• Κάντε τακτικά διαλείμματα – αποφύγετε παρατεταμένες επαναληπτικές κινήσεις. Στην εργασία, αλλάζετε δραστηριότητα κάθε μισή ώρα αν είναι εφικτό.
• Ακολουθήστε σωστή τεχνική κινήσεων – είτε σηκώνετε βάρη, παίζετε μουσική, είτε αθλείστε. Αν υπάρχει πόνος, διακόψτε προσωρινά και συμβουλευτείτε ειδικό.
• Προθερμανθείτε πριν από κάθε έντονη δραστηριότητα – μερικά λεπτά ήπιας κινητοποίησης αρκούν πριν την άσκηση.
• Ανασηκώνετε αντικείμενα με χρήση και των δύο χεριών και αποφεύγετε απότομες μη φυσιολογικές κινήσεις.

Η καθημερινότητα με τενοντοελυτρίτιδα

Η άμεση ανταπόκριση στα πρώτα συμπτώματα είναι καθοριστική. Όταν ο πόνος ή ο περιορισμός κίνησης δυσκολεύει τις καθημερινές σας δραστηριότητες, απαιτείται ιατρική συμβουλή. Επαναλαμβανόμενα επεισόδια φλεγμονής ενδέχεται να απαιτούν αλλαγή συνηθειών, όπως η βελτίωση της εργονομίας στο χώρο εργασίας.

Πιθανές επιπλοκές

Ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις η πάθηση αντιμετωπίζεται με σχετική ευκολία, σε προχωρημένες καταστάσεις ― ιδιαίτερα όταν υπάρχει λοίμωξη ― μπορεί να παρουσιαστούν επιπλοκές όπως μόνιμη δυσκαμψία των δακτύλων, παραμορφώσεις στους τένοντες, μη αναστρέψιμες αλλοιώσεις των ιστών και σπανιότερα, ακρωτηριασμός δακτύλου ή άκρου. Σε χρόνια περιστατικά είναι δυνατό να δημιουργηθούν μόνιμες συσπάσεις, όπου η διάταση της άρθρωσης δεν είναι πλέον εφικτή χωρίς χειρουργική παρέμβαση.

Βασικές πληροφορίες

Η τενοντοελυτρίτιδα είναι σχετικά συχνή πάθηση που προκαλεί φλεγμονή στον προστατευτικό υμένα των τενόντων. Ο κίνδυνος εμφάνισής της αυξάνεται σε περιπτώσεις επαναλαμβανόμενων κινήσεων ή ύπαρξης χρόνιων νοσημάτων όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και οι αρθρίτιδες. Στις περισσότερες περιπτώσεις αρκεί η ανάπαυση και η φυσικοθεραπεία, αν και σε ορισμένες περιστάσεις ενδέχεται να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση.