Φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική τομή (VBAC): Οφέλη και κίνδυνοι

Όταν μια γυναίκα περιμένει το επόμενο παιδί της μετά από καισαρική τομή, συχνά αναρωτιέται αν αυτή τη φορά μπορεί να γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό. Πολλές γυναίκες έχουν αυτή τη δυνατότητα, ωστόσο είναι βασικό να εξεταστούν συγκεκριμένοι παράγοντες ώστε, σε συνεργασία με τον γιατρό τους, να ληφθεί η πιο κατάλληλη απόφαση.

Πότε είναι κατάλληλος ο φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική;

Η υγεία της μητέρας και του παιδιού αποτελεί το σημαντικότερο κριτήριο για το αν μπορεί να πραγματοποιηθεί φυσιολογικός τοκετός μετά από προηγούμενη καισαρική τομή. Εφόσον ο γιατρός κρίνει ότι δεν υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι, ακόμη και σε εγκυμοσύνη με δίδυμα μπορεί να εξεταστεί η επιλογή για φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική (VBAC).

Παρόλα αυτά, για ορισμένες γυναίκες, ο φυσιολογικός τοκετός δεν είναι ασφαλής επιλογή. Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου που τον καθιστούν υπερβολικά επικίνδυνο όπως οι εξής:

• Δείκτης μάζας σώματος ίσος ή μεγαλύτερος από 30
• Εγκυμοσύνη με προεκλαμψία (υψηλή αρτηριακή πίεση)
• Ηλικία της μητέρας άνω των 35 ετών
• Διάστημα μικρότερο των 19 μηνών από την τελευταία καισαρική τομή
• Μεγάλο βάρος του νεογνού

Η σημασία του ουλώδους ιστού στη μήτρα

Ένα από τα πιο σημαντικά θέματα που πρέπει να συζητηθούν με τον γιατρό είναι ο τύπος της τομής που έγινε κατά την πρώτη καισαρική. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η εξωτερική μορφή του ουλώδους ιστού δεν ταυτίζεται με τον τύπο της τομής στη μήτρα. Συνήθως κατά την καισαρική διενεργούνται δύο τύποι τομής:

• Κάθετη – εκτείνεται προς τα πάνω και κάτω
• Οριζόντια (εγκάρσια) – διασχίζει το κάτω μέρος της κοιλιάς από τη μία πλευρά στην άλλη

Σε περίπτωση που η τομή στη μήτρα είναι κατακόρυφη, ο φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική δεν προτείνεται, καθώς ο κίνδυνος ρήξης είναι σημαντικός και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές. Εάν όμως ο ουλώδης ιστός βρίσκεται χαμηλά και η τομή είναι οριζόντια, το ρίσκο είναι πολύ μικρότερο και, υπό κατάλληλες συνθήκες, η διαδικασία μπορεί να προχωρήσει.

Ετοιμότητα της μαιευτικής μονάδας

Είναι σημαντικό να εξακριβωθεί εκ των προτέρων αν η επιλεγμένη μαιευτική μονάδα επιτρέπει προσπάθεια για φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική. Δεν έχουν όλα τα νοσοκομεία τον απαιτούμενο εξοπλισμό και προσωπικό για να υποστηρίξουν αυτή τη διαδικασία. Παρότι ο κίνδυνος ρήξης είναι πολύ χαμηλός, το ιατρικό προσωπικό οφείλει να είναι έτοιμο να επέμβει αμέσως εφόσον προκύψει επείγουσα ανάγκη.

Κίνδυνοι και οφέλη

Ενώ οι περισσότερες γυναίκες με χαμηλή και οριζόντια τομή στη μήτρα καταφέρνουν να γεννήσουν φυσιολογικά μετά από καισαρική, δεν μπορεί να απορριφθεί εντελώς η ύπαρξη κινδύνου. Ο κίνδυνος ρήξης υπάρχει ακόμη και σε περιπτώσεις όπου η υγεία της μητέρας και του παιδιού είναι άριστη. Αυτό το ενδεχόμενο εμφανίζεται σε λιγότερο από 1% των περιπτώσεων, αλλά για ορισμένες γυναίκες ακόμα και τόσο μικρός κίνδυνος φαίνεται υπερβολικός.

Πριν ληφθεί η τελική απόφαση είναι απαραίτητο να συζητηθούν προσεκτικά με τον γιατρό τόσο τα οφέλη όσο και οι πιθανές επιπλοκές.

Ποια είναι τα οφέλη του φυσιολογικού τοκετού μετά από καισαρική;

• Αποφεύγεται η χειρουργική επέμβαση
• Η απώλεια αίματος είναι μικρότερη
• Ταχύτερη ανάρρωση μετά τον τοκετό
• Μειώνεται η πιθανότητα λοίμωξης
• Χαμηλός κίνδυνος τραυματισμού της ουροδόχου κύστης ή του εντέρου
• Ελαχιστοποιούνται τα πιθανά προβλήματα σε μελλοντικούς τοκετούς

Συνοψίζοντας, ο φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική συνίσταται μόνο όταν η υγεία της γυναίκας είναι καλή, απουσιάζουν ουσιαστικοί παράγοντες κινδύνου και η μαιευτική μονάδα διαθέτει τα απαιτούμενα μέσα για ασφαλή διαχείριση της διαδικασίας. Η προσεκτική αξιολόγηση όλων των δεδομένων και η λήψη απόφασης σε συνεννόηση με τον γιατρό είναι απαραίτητες προϋποθέσεις.